Wytwórnie filmowe – historia kina we Francji

Wytwórnie filmowe - historia kina

Logo wytwórni Pathé

 

Zanim Mekką przemysłu filmowego zostało Hollywood niekwestionowaną ojczyzną kina była Francja. Tutaj działali bracia Auguste i Louis Lumiere, następnie Georges Melies, po nich zaś przyszła kolej na Charlesa Pathé i Leona Gaumonta.

 

Wytwórnie filmowe od początku historii kina stanowiły podstawowe ogniwo działania tego przemysłu. Charles Pathe dwa lata po pierwszej projekcji filmu w paryskiej Grand Cafe wraz z grupą zamożnych przedsiębiorców założył wytwórnię Pathé-Frères. Wkrótce firma stała się producentem, dystrybutorem i siecią kin w jednym. Udało się jej opanować rynki Europy, Stanów Zjednoczonych i Azji. Trzeba powiedzieć, że wytwórnia Pathé postawiła w swoich produkcjach na dwa nieśmiertelne i jednocześnie przyciągające największą uwagę widzów motywy, czyli przemoc i erotykę.

Ferdinand Zekka – seks i przemoc

Głównym reżyserem Pathé był Ferdinand Zekka. Realizował on filmy przyciągające tłumy ludzi; wśród nich były komedie (Boireau przeprowadza się, Przez dziurkę od klucza), melodramaty (Dezerter, Smutek miłości), baśnie (Śpiąca królewna), scenki magiczne (Maszyna latająca, Siedem zamków diabła) i filmy historyczne (Rewolucja w Rosji). Szczególnie zasłyną jednak ze scen przemocy i seksu. Przykładem produkcji pierwszego typu jest słynna pięciominutowa Historia pewnej zbrodni.

Historia pewnej zbrodni (1901)

Film w zaledwie siedmiu skondensowanych scenach lapidarnie przedstawia morderstwa na tle rabunkowym. Z kolei znaną produkcją erotyczną była Kąpiel Paryżanki (1904). Ponadto w tej tematyce Zekka nakręcił Zemstę fryzjera (1909) i Nagiego mężczyznę (1913).

Leon Gamount i pierwsza reżyserka na świecie

Historia kina niemego we Francji wiąże się jednak nie tylko z marką Pathé. Drugim potentatem na francuskim rynku filmowym obok niej był Leon Gamount. Stworzył on sieć imponujących, luksusowych kin, a filmy własnej produkcji sygnował charakterystycznym znakiem margerytki na cześć swojej matki Marguerite. To właśnie w wytwórni Gamount po raz pierwszy w roli reżysera została zatrudniona kobieta – Alice Guy.

 

Wytwórnie filmowe - Alice Guy - historia kina

Alice Guy, fot. Breve Storia del Cinema

Jej pierwszy film Wróżka w kapuście powstał w 1896 roku, po wyjeździe do USA Guy nakręciła jeszcze ponad 300 produkcji. Za jedno z jej najlepszych dzieł uchodzą Narodziny, życie i śmierć Chrystusa (1906). Ponadto reżyserka kręciła komedie, filmy trikowe oraz nieliczne produkcje historyczne (Niespodzianka przed domem o świcie).

Louis Feuillade i słynny Fantomas

Po wyjeździe Alice Guy do USA jej miejsce w wytwórni filmowej Gamount zajął Louis Feuillade. Ten utalentowany reżyser początkowo specjalizował się w widowiskach historycznych, z których najlepsze to Narodzenie (1910), Rzymska orgia (1911) i Upadek Bizancjum (1913). Najsłynniejszym osiągnięciem Louisa Feuillade był jednak cykl filmów o Fantomasie. Pierwsza część serii powstała w 1913 roku – Fantomas. W cieniu gilotyny. Sama postać została zaczerpnięta z literatury – cyklu książeczek Pierre Souvestre i Marcela Allaina.

Fantomas to postać fantastyczna, której imię wywodzi się od francuskiego słowa „le fantome” – czyli „duch”, „upiór”. W niemych filmach bohatera grał Rene Navarre. Filmy o Fantomasie przedstawiały jego liczne fantastyczne i sensacyjne przygody, z których zawsze wychodził cało. Sam bohater był uosobieniem mrocznego zła, które jednocześnie potrafi być przebiegłe i fascynujące. Seria o Fantomasie była niezwykle popularna i znalazła naśladowców między innymi w USA.

Źródło: G. Stachówna, Francja – menedżerowie i artyści, [w:] Kino nieme, pod red. T. Lubelskiego, I. Sowińskiej i R. Syski, Kraków 2010.

Avatar photo

Agnieszka Czarkowska-Krupa

Redaktor Naczelna i Wydawca portalu Oldcamera.pl, dr nauk humanistycznych UJ, autorka książki "Paraboliczność w polskiej prozie historycznej lat 1956 – 1989" (Semper, 2014). Współautorka i redaktorka książki “Twarze i maski. Ostatni wielcy kochankowie kina” (E-bookowo, 2021). Miłośniczka kina i literatury. Pisała w książkach zbiorowych: "Podmiot w literaturze polskiej po 1989 roku. Antropologiczne aspekty konstrukcji", pod red. Żanety Nalewajk, (Elipsa, 2011) oraz "Etyka i literatura", pod red. Anny Głąb (Semper, 2014). Ma na swoim koncie prestiżowe publikacje dla Polskiej Akademii Nauk (“Ruch Literacki”), artykuły w czasopismach naukowych (“Tekstualia”, “Zeszyty Naukowe KUL”), periodykach artystycznych (“FA-art”) i w portalach internetowych. Pracowała jako wykładowca akademicki w Instytucie Mediów i Dziennikarstwa w Wyższej Szkole Teologiczno-Humanistycznej, gdzie pełniła również funkcje promotora i recenzenta prac dyplomowych. Prywatnie mama Sebastiana i Olgi.