Gregory Peck – człowiek. Przede wszystkim
Gregory Peck w filmie Śniegi Kilimandżaro
Gdy myślimy o Gregorym Pecku, przed oczami staje nam wysoki, przystojny mężczyzna. Słyszymy jego głęboki, łagodny głos. Pamiętamy szereg znakomitych kreacji aktorskich. Myślimy o szlachetnych idealistach, wierzących w równość i sprawiedliwość – takich bohaterów Gregory Peck grał i pragnął grać, ponieważ uosabiali wszystko, w co on sam wierzył.
“Gregory’ego Pecka zapamiętamy dzięki jego talentowi, magnetyzmowi, subtelności, sile oraz inteligencji” – Martin Scorsese
Początki Gregory’ego Pecka
Eldred Gregory Peck przyszedł na świat 5 kwietnia 1916 roku w La Jolla – dzielnicy San Diego w słonecznej Kalifornii. Jego ojciec był chemikiem i farmaceutą. Eldred uczęszczał do szkoły wojskowej oraz college’u stanowego, nim rozpoczął studia medyczne na prestiżowym uniwersytecie w Berkeley. Podczas studiów zasmakował jednak w aktorstwie i zaraz po ukończeniu nauki wyruszył do Nowego Jorku. Przyjęto go do Szkoły Teatralnej Neighborhood Playhouse.
Aby zarobić na utrzymanie i pokryć koszty nauki, pracował między innymi jako bileter w Radio City Music Hall. Pomimo ciężkiej pracy, często był bez grosza. Brakowało mu na jedzenie i na mieszkanie. Zdarzało się, że nocował na ławce w Central Parku. Nie skarżył się jednak, ani nie zrażał trudnościami.
W 1942 roku Gregory Peck zadebiutował na Broadwayu. Sztuka The Morning Star nie zyskała uznania, ale krytycy zwrócili uwagę na charyzmatycznego młodego aktora. Wkrótce zaproszono Pecka (występującego teraz jako Gregory Peck) do Hollywood.
Gregory Peck u progu sławy
W latach 40. wielu hollywoodzkich aktorów służyło na froncie. Gregory Peck, ze względu na uraz kręgosłupa, został zwolniony ze służby. Fabryka Snów powitała go z otwartymi ramionami.
Zadebiutował na wielkim ekranie w 1944 roku, w filmie Dni chwały. Na kolejne propozycje nie musiał długo czekać. W tym samym roku zagrał jeszcze w obrazie Klucze królestwa. Rola młodego misjonarza przyniosła Peckowi pierwszą nominację do Oscara. Dobra passa miała trwać znacznie dłużej. Gregory Peck pracował nad kilkoma filmami rocznie. Zagrał m.in. u Alfreda Hitchcocka: w Urzeczonej (1945) i Akcie oskarżenia (1947). Współpracował z najwybitniejszymi twórcami tamtych czasów: ze wspomnianym mistrzem suspensu, z Williamem Wylerem, Vincentem Minnellim, wielokrotnie z Henrym Kingiem.
“Patrząc na filmy i role, które wybierał, możemy nauczyć się, jak być lepszym człowiekiem” – Tom Hanks
Gregory Peck – dżentelmeńska umowa
W 1947 roku Gregory Peck zagrał nowojorskiego dziennikarza, który podaje się za Żyda, by opisać narastający w Stanach Zjednoczonych antysemityzm. Film nosił tytuł Dżentelmeńska umowa, a jego reżyserem był Elia Kazan. Amerykańska Akademia Filmowa nagrodziła obraz trzema Oscarami. Gregory Peck również był nominowany do prestiżowej nagrody. Choć nie zdobył statuetki, rolę w Dżentelmeńskiej umowie uważał za jedno ze swoich największych osiągnięć. Zrozumiał też, jak wielką moc ma kino, jak bardzo kwestie wygłaszane przez ekranowych bohaterów mogą wpłynąć na świadomość społeczną. Aktor wyznał kiedyś: ‘’Rozrywka jest w porządku, ale rozrywka z przesłaniem jest o wiele ważniejsza’’.
Na przełomie lat 40. i 50. Gregory Peck był jednym z najbardziej cenionych i uwielbianych aktorów. Grał niemal bez przerwy, odnosząc kolejne sukcesy. Warto wspomnieć o rolach w Z jasnego nieba (1949) czy w Śniegach Kilimandżaro. Jednak najważniejsze filmy i największe aktorskie wyzwania były dopiero przed nim.
Gregory Peck i Rzymskie wakacje
Gregory Peck i Audrey Hepburn w Rzymskich wakacjach
W 1953 roku na ekrany kin trafił film Rzymskie wakacje, w reżyserii Williama Wylera, z Gregorym Peckiem i nieznaną wówczas Audrey Hepburn. Zgodnie z kontraktem, w napisach czołowych miało pojawić się nazwisko Pecka, tytuł filmu i dopiero nazwisko młodej aktorki. Gregory nie mógł na to przystać. Był wielką sławą i magnesem, który miał przyciągnąć widzów do kin, ale nie chciał, by debiutująca Hepburn pozostawała w cieniu. Audrey uznała to za piękny gest, który dał początek równie pięknej przyjaźni. To Gregory Peck przedstawił pannie Hepburn Mela Ferrera, jej przyszłego męża.
Rzymskie wakacje to opowieść o księżniczce, która postanawia spędzić dzień w Rzymie, incognito, z dala od obowiązków następczyni tronu. Spotyka dziennikarza, który początkowo dziewczyny nie rozpoznaje, jednak potem pokazuje jej miasto, w tajemnicy przygotowując artykuł o jej „rzymskich wakacjach”. Film okazał się wielkim sukcesem. Rozważano nawet nakręcenie kontynuacji, ale aktorzy podeszli do tego pomysłu sceptycznie. Dziś Rzymskie wakacje to obraz uznawany za kultowy.
Gregory Peck – Zabić drozda
Rok 1962 okazał się dla Gregory’ego Pecka wyjątkowo istotny. Właśnie wtedy zagrał w ekranizacji uhonorowanej nagrodą Pulitzera powieści Harper Lee. Zabić drozda to historia z Alabamy lat 30. XX wieku. Bohaterem jest prawnik, Atticus Finch, samotnie wychowujący syna i córkę. Atticus podejmuje się obrony czarnoskórego mężczyzny, oskarżonego o gwałt na białej kobiecie.
W latach 60. na amerykańskim Południu wciąż utrzymywał się system dyskryminacji rasowej. Powstał ruch praw obywatelskich, który dążył do zniesienia segregacji rasowej w Stanach Zjednoczonych. W kontekście działań ruchu i nastrojów społecznych, film Zabić drozda był szczególnie ważny. Dla Gregory’ego Pecka rola Atticusa Fincha nie stanowiła jednej z wielu ról. Powiedział o niej: „Włożyłem w to wszystko, co miałem – wszystkie moje uczucia i wszystko, czego w ciągu 46 lat życia nauczyłem się o rodzinie, ojcach i dzieciach. Także moje odczucia dotyczące sprawiedliwości rasowej, nierówności i szansy”.
Tym razem Gregory Peck nie tylko został nominowany do Oscara, ale i zdobył nagrodę. Był to jego pierwszy i jedyny Oscar. W roku 2003 Amerykański Instytut Filmowy umieścił Atticusa Fincha na samym szczycie listy najznakomitszych bohaterów filmowych. Harper Lee stwierdziła, że grając szlachetnego Atticusa, Gregory Peck miał możliwość zagrania samego siebie.
Gregory Peck w filmie Zabić drozda
Gregory Peck – Człowiek. Przede wszystkim
W drugiej połowie lat 60. Gregory Peck zaangażował się w działania organizacji filmowych. Ówczesny prezydent, Lyndon B. Johnson, mianował aktora członkiem National Arts Council. W 1967 roku Peck został przewodniczącym Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej. Przewodniczył także zarządowi American Cancer Society – krajowej organizacji zajmującej się walką z rakiem.
Gregory Peck angażował się w działania rozmaitych fundacji i instytucji związanych ze sztuką, prawami obywatelskimi, dobroczynnością. W 1969 został przez prezydenta Johnsona odznaczony Prezydenckim Medalem Wolności, w dowód uznania dla postawy humanitarnej i pracy na rzecz potrzebujących. Gregory nie potrafił przejść obojętnie obok ludzkiego cierpienia czy niesprawiedliwości. Stawał w obronie słabych i dyskryminowanych, wspierając mniejszości rasowe i seksualne. „Przemawiał w imieniu tych, których nikt nie chciał wysłuchać. Przemawiał często i często zmieniało to sytuację” – mówił o Pecku i jego społecznej aktywności Harry Belafonte.
W Hollywood ceniono wielki talent aktorski Gregory’ego Pecka, jednak koledzy i współpracownicy widzieli w nim przede wszystkim człowieka serdecznego, pozbawionego egoizmu, szczerego. Był kochającym ojcem pięciorga dzieci i oddanym mężem – jego drugie małżeństwo, z Veronique Passani, przetrwało blisko pół wieku.
Peck odwiedzał chorego na raka Humphreya Bogarta, po raz ostatni na kilka dni przed śmiercią. Znakomita aktorka i wdowa po Bogarcie, Lauren Bacall, tak mówiła o przyjacielu: „Był człowiekiem dowcipnym, kochającym rodzinę, był mężczyzną o wspaniałej osobowości i niebywale szlachetnym. Był cudem. Był darem”
.
Gregory Peck stworzył wiele niezapomnianych kreacji, m.in. w Moby Dicku (1956), Białym kanionie (1958), Działach Navarony (1961), Przylądku strachu. Był jednak nie tylko wspaniałym aktorem, ale przede wszystkim jednym z nielicznych, którzy pragnęli uczynić świat lepszym, a ludzi szczęśliwszymi. Odszedł 12 czerwca 2003 roku. Pozostawił żonę, dzieci, wnuki i przyjaciół, którzy do dziś odczuwają jego brak, ale i rozumieją, jak wielkie mieli szczęście znając Gregory’ego Pecka.
Literatura:
Gary Fishgall: Gregory Peck: A Biography. Simon & Schuster, 2002.
Lynn Haney: Gregory Peck: A Charmed Life. Carroll & Graf Publishers, 2004
