Filmy o holokauście dla dzieci i młodzieży – ranking
Holokaust – czarna karta w dziejach ludzkości; wyrachowana zbrodnia, która pochłonęła blisko sześć milionów niewinnych istnień. W jaki sposób twórcy filmowi nawiązują do tego dramatycznego wydarzenia, aby pielęgnować pamięć o jego ofiarach oraz promować pacyfistyczne postawy wśród dzieci i młodzieży? Prezentujemy listę najciekawszych i najbardziej poruszających filmów o holokauście do obejrzenia z całą rodziną lub z klasą na lekcjach historii.
Filmy o holokauście, które można pokazać dzieciom i młodzieży
1. Życie jest piękne (La vita è bella, reż. Roberto Benigni, 1997)
Życie jest piękne to obsypany nagrodami (3 Oscary, canneńskie Grand Prix, Cezar…) włoski film stanowiący mistrzowskie połączenie tragedii i komedii. Jest rok 1939. Wesoły i obdarzony bujną wyobraźnią Włoch żydowskiego pochodzenia Guido Orefice (w tej roli Roberto Benigni) przybywa do toskańskiego miasteczka Arezzo z marzeniem o otwarciu własnej księgarni. Na miejscu zakochuje się w pięknej Dorze (Nicoletta Braschi), którą poślubia. Wkrótce rodzi się im chłopiec (Giorgio Cantarini). Sielankowe życie młodej rodziny zostaje przerwane, kiedy po przejściu Włoch na stronę aliantów cała trójka trafia do obozu koncentracyjnego. Chcąc zaoszczędzić synkowi strachu i cierpienia, Guido przekonuje go, że to, co się wokół nich dzieje, to tylko zabawa, a nagrodą za odwagę będzie… prawdziwy czołg.
2. Jojo Rabbit (reż. Taika Waititi, 2019)
Jojo Rabbit to błyskotliwy komediodramat wojenny na podstawie powieści Niebo na uwięzi (2008) autorstwa Christine Leunens. Rzecz dzieje się w III Rzeszy. Dziesięcioletni Johannes „Jojo” Betzler (Roman Griffin Davis) jest fanatycznym członkiem nazistowskiej organizacji zrzeszającej młodocianych zwolenników Adolfa Hitlera. Chłopiec wymyśla sobie nawet, że Führer jest jego najlepszym przyjacielem (Taika Waititi) i spędza z nim godziny na wyimaginowanych dyskusjach i zabawach. Pewnego dnia Jojo odkrywa, że jego matka (Scarlett Johansson) ukrywa w domu Żydówkę (Thomasin McKenzie). Młody nazista stopniowo obdarza dziewczynę sympatią oraz przekonuje się, że ideologia, w której słuszność ślepo wierzył, jest niebezpieczna i oparta na fałszywych założeniach.
Film był nominowany do Oscara w sześciu kategoriach, z czego jedna – za najlepszy scenariusz adaptowany – przerodziła się w statuetkę.
3. Po wielkiej burzy (The Search, reż. Fred Zinnemann, 1948)
Po wielkiej burzy to wzruszająca i niosąca nadzieję opowieść o sile rodzinnych więzów, sfilmowana krótko po wojnie w zrujnowanych Niemczech. Ocalały z Auschwitz 9-letni czeski chłopiec (Ivan Jandl) trafia do obozu dla uchodźców prowadzonego przez UNRR-ę, gdzie dzieci różnych narodowości oczekują na spotkanie swoich bliskich. Pewnego dnia wystraszony bohater ucieka ze schroniska i dostaje się pod opiekę poczciwego amerykańskiego żołnierza (Montgomery Clift). Mężczyzna i dziecko zaprzyjaźniają się ze sobą. Tymczasem matka chłopca (Jarmila Novotná) przemierza kilometry, aby go odnaleźć…
Po wielkiej burzy otrzymało Oscara za najlepszy scenariusz oryginalny oraz Academy Juvenile Award dla Ivana Jandla (w latach 1934–1960 przyznawano specjalnego Oscara dla aktorów poniżej 18. roku życia). W produkcję filmu zaangażowani byli polscy statyści i epizodyści.
4. Chłopiec w pasiastej piżamie (The Boy in the Striped Pyjamas, reż. Mark Herman, 2008)
Chłopiec w pasiastej piżamie to wyciskająca łzy ekranizacja powieści Johna Boyne’a pod tym samym tytułem (2006). Mieszkający w Berlinie ośmioletni Bruno (Asa Butterfield) przenosi się z całą rodziną na wieś po tym, jak jego ojciec, oficer SS (David Thewlis), otrzymuje od swoich zwierzchników nowe zadanie do wykonania. W trakcie samotnych wędrówek po okolicy bohater odkrywa tajemniczy zespół budowli otoczony drutem kolczastym i zaprzyjaźnia się z przesiadującym tuż za ogrodzeniem „chłopcem w pasiastej piżamie” o imieniu Szmul (Jack Scanlon). Co się stanie, jeśli pewnego dnia Brunonowi uda się przekroczyć granicę pomiędzy dwoma światami i sam przyodzieje strój w biało-niebieskie paski?
5. Azyl (The Zookeeper’s Wife, reż. Niki Caro, 2017)
Azyl to hollywoodzka produkcja przedstawiająca prawdziwą historię właścicieli ogrodu zoologicznego w Warszawie Antoniny i Jana Żabińskich (Jessica Chastain i Johan Heldenbergh) opisaną w książce Diane Ackerman z 2007 roku. Podczas II wojny światowej polskie małżeństwo ukrywało na terenie opustoszałego zoo uciekinierów z warszawskiego getta. Szacuje się, że dzięki ich heroicznej postawie uratowano przed zagładą około trzystu Żydów. W 1965 roku Państwo Żabińscy otrzymali medal Sprawiedliwi wśród Narodów Świata.
Film Niki Caro oddaje hołd parze zoologów, mając na uwadze zarówno ich poświęcenie w walce o ludzkie życie, jak i miłość do zwierząt.
Wyróżnienie specjalne: ekranizacje Dziennika (1947) Anne Frank
„Wbrew wszystkiemu wierzę jeszcze, że ludzie są w głębi serca naprawdę dobrzy” – to słowa zapisane w pamiętniku przez żydowską dziewczynkę Anne Frank urodzoną w 1929 roku we Frankfurcie nad Menem. W latach 1942–1944 Anne ukrywała się przed prześladowaniami z rodzicami i siostrą w Amsterdamie. Jej Dziennik, który zaczęła pisać w wieku 13 lat, stanowi tragiczne świadectwo skutków antysemityzmu. Ostatni zapis pochodzi z 1 sierpnia 1944 roku. Kilka dni później rodzina Franków została aresztowana i przewieziona do obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen. Nastolatka zmarła na krótko przed jego wyzwoleniem.
Dziennik Anne Frank doczekał się licznych ekranizacji, do których należą również seriale i filmy telewizyjne. Najsłynniejszą z nich jest nagrodzony 3 Oscarami Pamiętnik Anny Frank (reż. George Stevens, 1959) z Millie Perkins w roli głównej. Obecnie trwają prace nad filmem animowanym Where is Anne Frank?, nad którym pieczę sprawuje twórca Walca z Baszirem (2008) Ari Folman. Przedsmak tego intrygującego projektu stanowi komiks jego i Davida Polonsky’ego, który ukazał się w Polsce w 2019 roku nakładem wydawnictwa Stapis.
