Piosenki filmowe – szlagiery na miarę Oscara

My Heart Will Go On – Celine Dion

Mawia się, że Oscar jest najbardziej pożądanym mężczyzną w Hollywood. Złota statuetka to symbol sukcesu i prestiżu, wyraz uznania dla talentu. Nagroda przyznawana jest w wielu kategoriach, także za najlepszą piosenkę oryginalną. Utwory muzyczne często stanowią jedynie przyjemne tło filmowych opowieści. Zdarza się jednak, że to piosenki, bardziej niż dialogi czy gra aktorska, tworzą klimat filmu i czynią go niezapomnianym. Wiele filmów zdążyło odejść w niepamięć, ale pochodzące z nich utwory okazały się nieśmiertelnymi przebojami.

Rozśpiewane gale

Nagrody Akademii przyznawane są od 1929 roku, jednak Oscary dla najlepszych piosenek filmowych zaczęto przyznawać w 1934. Wprowadzenie nowej kategorii miało niewątpliwie związek z rozwojem kina dźwiękowego i coraz większym znaczeniem muzyki oraz piosenek. Ponadto w Hollywood pojawili się śpiewający aktorzy i aktorki. Nadszedł czas na artystyczne zmiany w Fabryce Snów. Doceniono autorów tekstów, choć nadal pozostawali oni w cieniu kompozytorów. Pierwszą w historii nagrodzoną Oscarem piosenką był utwór The Continental, pochodzący z filmu muzycznego Wesoła rozwódka, z Fredem Astaire’m i Ginger Rogers, która była zarówno odtwórczynią głównej roli, jak i wykonawczynią piosenki. Muzykę do słów Herba Magidsona skomponował Con Conrad.

W 1941 roku członkowie Akademii zadecydowali, że do Oscarów mogą być nominowane wyłącznie piosenki oryginalne, stworzone na potrzeby filmów. Oznaczało to, że gdyby przenoszono musical z teatralnych desek na wielki ekran, żadna pochodząca z niego piosenka nie mogłaby być nominowana do Nagrody Akademii. Chyba, że film zostałby wzbogacony o dodatkowy utwór. Było tak na przykład w przypadku musicalu Evita i piosenki You Must Love Me, która nie była prezentowana na Broadwayu, ale pojawiła się w obrazie Alana Parkera. Andrew Lloyd Webber i Tim Rice stworzyli ją na potrzeby ekranizacji.

You Must Love Me – Madonna

Nominowane piosenki są zwykle prezentowane na żywo, podczas ceremonii. Tradycję tę wprowadzono dopiero podczas osiemnastej gali, w 1946 roku. Wówczas uroczystość była jeszcze transmitowana przez rozgłośnie radiowe (pierwsza telewizyjna transmisja miała miejsce w 1953 roku), a jednym z wykonawców był Frank Sinatra.

Do 1946 nie istniał przepis regulujący maksymalną liczbę piosenek nominowanych w danym roku. Podczas osiemnastej ceremonii nominowanych było aż czternaście utworów. Zwyciężył wówczas przebój It Might as Well Be Spring, pochodzący z filmu State Fair. Muzykę skomponował Richard Rodgers, autorem słów był Oscar Hammerstein II. Utwór wykonywała Jeanne Crain.

W historii Oscarów zapisało się kilku rekordzistów. Znakomity autor tekstów, Sammy Cahn, nominowany był aż dwadzieścia sześć razy i zdobył cztery statuetki, m.in. za Three Coins in the Fountain (1954) pochodzącą z filmu o tym samym tytule czy High Hopes (1959) z filmu Dziura w głowie – wykonawcą obu piosenek był Frank Sinatra.

Johnny’ego Mercera nominowano osiemnaście razy. Zwyciężył czterokrotnie, a jego największym sukcesem pozostaje piosenka Moon River ze słynnego Śniadania u Tiffany’ego, do której napisał słowa.

Kompozytor Randy Newman był nominowany dwanaście razy – głównie za piosenki napisane do filmów wytwórni Disney-Pixar. Wygrał dwa razy i jeszcze nie powiedział ostatniego słowa. Wielki Henry Mancini miał na koncie jedenaście nominacji i dwie nagrody – za piosenki ze Śniadania u Tiffany’ego oraz filmu Victor/Victoria.

Na przestrzeni dekad wiele piosenek zostało nagrodzonych, jednak nie wszystkie zapisały się w naszej pamięci. Niektóre przerosły swoją sławą filmy, na potrzeby których zostały stworzone. Część stała się wielkimi przebojami, które pomimo upływu czasu wciąż nas magnetyzują melodią, słowami czy wykonaniem.

Niezapomniane szlagiery na miarę Oscara

White Christmas – Bing Crosby i Danny Kaye

Każdy ma piosenki, które przywołują miłe wspomnienia, sprawiają, że przez chwilę czujemy przyjemne ukojenie lub odzyskujemy utraconą energię. To magia, cudowna alchemia muzyki, słów i głosu.

Jednym z magicznych utworów filmowych jest piosenka The Way You Look Tonight, pochodząca z filmu Lekkoduch (1936, reż. George Stevens). Kompozytorem był Jerome Kern, autorką słów Dorothy Fields, która wspomniała: ,,Gdy Jerry (Kern) po raz pierwszy zagrał mi tę melodię, wyszłam i rozpłakałam się. Byłam poruszona, nie mogłam przestać. To było takie piękne’’. W filmie piosenkę tę śpiewał Fred Astaire do Ginger Rogers, myjącej włosy w przyległym pokoju. Utwór zawojował listy przebojów. Wkrótce sięgnęli po niego inni wokaliści, między innymi Teddy Wilson w duecie z Billie Holiday, Benny Goodman z Peggy Lee. Znakomicie przyjęta została interpretacja Franka Sinatry. The Way You Look Tonight wykonywał też Tony Bennet i Bing Crosby.

W 1939 roku na ekrany kin wszedł Czarnoksiężnik z krainy Oz – baśń muzyczna w reżyserii Victora Fleminga. Gwiazdą produkcji była młodziutka Judy Garland, filmowa Dorotka. To ona zaśpiewała jedną z najpiękniejszych, niezapomnianych piosenek filmowych. Over the Rainbow to melancholijna ballada, wyrażająca dziecięcą tęsknotę za światem wolnym od trosk. Kompozycją Harolda Arlena do słów E.Y. Harburga zainteresowali się wykonawcy ze Stanów Zjednoczonych i całego świata. Dużą popularnością cieszy się wersja Israela Kamakawiwoʻole. Interpretacja Evy Cassidy spotkała się z ciepłym przyjęciem. Włoską wersję piosenki nagrał Czesław Niemen.

Podczas świąt Bożego Narodzenia w wielu domach rozbrzmiewa utwór White Christmas w wyjątkowym, niezrównanym wykonaniu Binga Crosby’ego. Melodia wprowadza nas w świąteczny nastrój, słowa stawiają przed oczyma wyobraźni idylliczne, świąteczne obrazy. Niewielu pamięta, że ta magiczna, od dawna kojarzona z Bożym Narodzeniem piosenka pochodzi z amerykańskiego musicalu Holiday Inn (1942, reż. Mark Sandrich), z Bingiem Crosby’m i Fredem Astairem. Irving Berlin stworzył na potrzeby filmu dwanaście piosenek, ale to właśnie utwór White Christmas stał się symbolem świąt.

W filmie Bing Crosby śpiewa w duecie z aktorką Marjorie Reynolds. Według pierwotnej koncepcji to do niej miała należeć cała piosenka. Stało się inaczej i dziś już trudno wyobrazić sobie innego wykonawcę niż Bing Crosby. Piosenka pojawiła się w jeszcze jednym z filmów Crosby’ego, znakomicie przyjętym musicalu White Christmas (1954, reż. Michael Curtiz).

Moon River – Audrey Hepburn

Mona Lisa to nastrojowy utwór autorstwa Raya Evansa i Jaya Livingstona. Powstał na potrzeby filmu noir Kapitan Carey, U.S.A. (1950, reż. Mitchell Leisen). W filmie wykonawcą piosenki jest Charlie Spivak, jednak to interpretacja Nat King Cole’a zapewniła jej nieśmiertelność. W obrazie Leisena nie wystąpiły gwiazdy wielkiego formatu, sam film jest dziś już zapomniany. Mona Lisa nie pozwala o sobie zapomnieć. Po latach od pierwszego nagrania wciąż urzeka i wprowadza w romantyczny nastrój.

W 1956 roku duet Evans-Livingston po raz kolejny nagrodzono Oscarem, tym razem za piosenkę pochodzącą z filmu Alfreda Hitchcocka Człowiek, który wiedział za dużo, z Jamesem Stewartem w roli głównej. Partnerująca mu Doris Day zaśpiewała utwór Que Sera, Sera. Piosenka zajmowała najwyższe pozycje na listach przebojów i na stałe weszła do repertuaru Doris Day. Znana jest także pod tytułem Whatever will be, will be.

W 1961 roku Akademia nagrodziła piosenkę stworzoną przez Henry’ego Manciniego i Johnny’ego Mercera. Moon River to romantyczna ballada, stanowiąca motyw przewodni Śniadania u Tiffany’ego (1961, reż Blake Edwards) z niezapomnianą rolą Audrey Hepburn. W filmie piosenkę zaśpiewała sama Audrey. Urzekała naturalnością. Aktorka nie była wybitną wokalistką, ale zdaniem Manciniego utwór Moon River stworzony był dla niej. Nawet interpretacja Franka Sinatry nie zrobiła na kompozytorze takiego wrażenia. Piosenka przeszła do historii. Już pierwsze takty stawiają przed naszymi oczami pełną wdzięku i delikatności pannę Hepburn. Widzimy Holly Golightly spacerującą po ulicach Manhattanu i przeżywamy romans filmowych bohaterów. Moon River to pierwiastek magiczny w dziele Blake’a Edwardsa, muzyczny symbol Nowego Jorku i piękna pamiątka po Audrey Hepburn.

Piosenka Raindrops Keep Fallin’ on My Head, w wykonaniu B.J. Thomasa, zdobyła Oscara w 1969 roku. Kompozytorem był Burt Bacharach, słowa napisał Hal David. Utwór wykorzystano w westernie Butch Cassidy i Sundance Kid w reżyserii George’a Roya Hilla. Z filmu tego pamiętamy świetne role Paula Newmana i Roberta Redforda, ale przede wszystkim optymistyczną piosenkę. Burt Bacharach początkowo nie był zadowolony z wykonania B.J. Thomasa. Dopiero za siódmym razem udało się osiągnąć efekt, który kompozytor uznał za akceptowalny. Utwór trafił na pierwsze miejsce listy przebojów i przetrwał próbę czasu. To jedna z tych piosenek, które dodają energii i wywołują uśmiech. Raindrops Keep Fallin’ on My Head wykorzystano także w innych produkcjach, m.in. w filmie Forrest Gump.

Burt Bacharach został nagrodzony ponownie w 1981 roku. Wraz z Peterem Allenem, Carole Bayer Sager i Chroistopherem Crossem stworzył wyjątkową piosenkę Best That You Can Do. Wykonawcą był Cross. Utwór wykorzystano w filmie Artur (1981, reż. Steve Gordon) z rewelacyjnym Dudleyem Moorem, Lizą Minelli i niezapomnianym Johnem Gielgudem. Best That You Can Do słyszymy na początku filmu, gdy poznajemy głównego bohatera oraz na końcu, kiedy Steve Gordon kończy romantyczną opowieść o Arturze. Melodia zapada w pamięć, a tekst stanowi jej znakomite uzupełnienie. Poetycki i jednocześnie dowcipny wers ,,When you get caught between the moon and New York City” przeszedł do historii.

Piosenka Say You Say Me promowała film Białe noce

Piosenka Say You, Say Me wygrała w 1985 roku. Autorem i wykonawcą był Lionel Richie. Romantyczny utwór, pochodzący z filmu Białe Noce (1985, reż. Taylor Hackford), jest jednym z najchętniej prezentowanych przez rozgłośnie radiowe na całym świecie. Nie wszyscy kojarzą piosenkę Richie’go z dramatem Hackforda w doborowej obsadzie: Mikhail Baryshnikov, Gregory Hines, Jerzy Skolimowski, Helen Mirren, Isabella Rossellini. Sława utworu przerosła sam film.

W 1988 Oscar trafił do piosenkarki Carly Simon. Artystka skomponowała muzykę, napisała porywający tekst i znakomicie wykonała utwór Let the River Run. Ta niezwykła, piosenka o energetycznej melodii i inspirującym tekście stanowi motyw przewodni filmu Pracująca dziewczyna (1988, reż. Mike Nichols) z Melanie Griffith, Harrisonem Fordem i Sigourney Weaver w rolach głównych. Film zachęca do walki o marzenia i dodaje odwagi, podobnie jak utwór stanowiący jego muzyczną wizytówkę.

Na zawsze w pamięci

Wiele piosenek przeszło do historii, choć nie wszystkie zostały nagrodzone. Patrząc na długą listę utworów, które miały szansę na Oscara, można dostrzec mnóstwo znanych tytułów, na przykład I’ve Got You Under My Skin (muzyka i słowa Cole’a Portera),Cheek to Cheek (autorstwa Irvinga Berlina), That’s amore (muzyka Harry’ego Warrena do słów Jacka Brooksa), Against All Odds (utwór Phila Collinsa). Wyraźnie widać zmieniające się trendy muzyczne i wzrost znaczenia piosenek filmowych, spośród których wiele stało się wielkimi, ponadczasowymi szlagierami. To nie nagrody decydują o popularności i ponadczasowości utworów. Najważniejsze są emocje, które wzbudzają w nas melodie i słowa.

Udostępnij “Piosenki filmowe – szlagiery na miarę Oscara” swoim znajomym.

Literatura:

https://www.oscars.org/