Top 15 – filmy portugalskie

Kino Portugalii rozwijało się w bardzo zmiennych warunkach. Pierwszy pokaz filmowy odbył się tu w 1896 roku, a pierwsze kino powstało w 1904. Do lat 30. portugalscy reżyserzy mieli całkowitą swobodę twórczą. Jednak po nastaniu dyktatury aż do okresu „goździkowej” rewolucji w 1974 roku powstawały głównie filmy propagandowe lub popularne komedie. Dopiero zmiana okoliczności politycznych zaowocowała rozkwitem dzieł wybitnych twórców. Oto 15 ważnych portugalskich filmów.

1. Fatalna miłość (A Rosa do Adro, 1919) – Georges Pallu

 

Fatalna miłość to bardzo doceniane dzieło Georgesa Pallu z 1919 roku. Prezydent Portugalii był nim tak zachwycony, że odznaczył reżysera honorowym orderem. Film przedstawia historię zakazanej miłości młodej wiejskiej dziewczyny Rosy i studenta medycyny. Namiętne uczucie między obojgiem rodzi się podczas upalnego lata, które mężczyzna spędza na wsi. Fatalna miłość została oparta na powieści C. Castelo Branco.

 

 

 

2. Lizbona (1930) – Jose Leitao de Barrosa

 

 

Lizbona to półfabularny film w reżyserii Leitao de Barrosy z 1930 roku. To zbiór luźnych scen i epizodów umiejscowionych w stolicy Portugalii. Film prezentuje różne oblicza Lizbony – od zabytkowych okolic wokół Zamku świętego Jerzego i pałacu nad Tagiem po najbardziej nowoczesne dzielnice miasta.

 

3. A Severa (1931) – Jose Leitao Barrosa

 

A Severa to pierwszy portugalski film dźwiękowy. Obraz jest historią życia Marii Severy Onofirany, znanej jako Severa, autentycznej postaci żyjącej w latach 1820 – 1846. Była ona piękną Cyganką z Lizbony, utrzymującą się z prostytucji, ale również zajmującą się występami artystycznymi w nadmorskich tawernach. Uważa się, że to właśnie Severa wykreowała w muzyce styl „fado”.

 

 

 

 

4. Pieśń Lizbony (A Cancao de Lisboa, 1933) – Jose Cotinelli Telmo

Pieśń Lizbony w reżyserii Jose Cotinelliego Telmo to zabawna portugalska komedia o młodym utracjuszu, który wyjeżdża do stolicy, by dzięki finansowemu wsparciu dwóch ciotek studiować medycynę. Mężczyzna zamiast jednak oddawać się nauce, traci czas i pieniądze na nocne wojaże, w efekcie czego zostaje wyrzucony z uczelni. Tymczasem w mieście mają zjawić się ciotki bohatera, by nacieszyć się swoim krewnym-lekarzem.

5. Tras-os-Montes (1976) – Antonio Reis, Margarida Cordeiro

 

Tras-os-Montes to dzieło z gatunku tak zwanej „etnofikcji” – stylu sytuującego się na pograniczu filmu fabularnego i dokumentu. Obraz Antonio Reisa i Margaridy Cordeiro prezentuje typowych mieszkańców północnego wybrzeża Portugalii. Pokazuje się tu lokalne zwyczaje ludzi żyjących w symbiozie z porządkiem natury. Film o nielinearnej narracji zachwyca poetyckim klimatem. Tras-os-Montes to przykład nurtu Novo Cinema w portugalskim kinie.

 

 

 

6. Dobrzy Portugalczycy (Bom Povo Portugues, 1980) – Rui Simoes

 

Dobrzy Portugalczycy to wybitny film dokumentalny Rui Simoesa, nawiązujący do słynnego Człowieka z kamerą Dzigi Wiertowa. Reżyser pokazał w nim wydarzenia goździkowej rewolucji w 1974 roku. Realistyczne zdjęcia, współczesna muzyka, liryzm i polityka tworzą oryginalną całość.

 

 

 

 

7. Manha Submersa (1980) – Lauro Antonio

Manha Submersa to dzieło Lauro Antonio, cenionego portugalskiego twórcy. Opowiada historię młodego mężczyzny zmuszonego przez okoliczności do zostania księdzem. Jego ubodzy rodzice służący u pewnej zamożnej damy przyjmują bowiem pomoc swojej głęboko wierzącej pracodawczyni, która postanawia wysłać chłopca do seminarium duchownego. Młody mężczyzna przeżywa jednak głęboki kryzys w zetknięciu z więziennym systemem szkoły.

8. Bez cienia grzechu (Sem Sobre de Pecado, 1982) – Jose Fonseca e Costa

Bez cienia grzechu to film w reżyserii Jose Fonseci e Costa z 1982 roku. Dzieło opowiada historię młodego mężczyzny z zamożnej rodziny, odbywającego służbę wojskową. Pewnego dnia Henrique otrzymuje tajemniczy telefon od pewnej kobiety, która oferuje mu erotyczne spotkanie.

9. List (La Lettre, 1999) – Manoel de Oliveira

 

List to film znanego portugalskiego reżysera, Manoela de Oliveiry. Obraz opowiada o młodej kobiecie z tradycyjnej rodziny, która wychodzi za mąż za statecznego lekarza. Pewnego dnia przykładna pani domu wybiera się z koleżankami na koncert rockowy, gdzie spotyka przystojnego artystę. Od tego momentu jej życie ulega zmianie.

 

 

10. Bezbrzeżny smutek (Tres Irmaos, 1994) – Teresa Villaverde

 

 

Bezbrzeżny smutek Teresy Villaverde to przejmujący dramat o losach młodej dziewczyny o imieniu Maria. Bohaterka mieszka z matką, braćmi i toksycznym ojcem, który znęca się nad rodziną. Maria próbuje łączyć ciężką pracę z nauką. Pewnego dnia bohaterka będzie potrzebować pomocy braci.

 

 

11. Odejścia i powroty (Vai E Wem, 2003) – Joao Cesar Monteiro

Odejścia i powroty to film Joao Cesara Monteiro z 2003 roku. Główny bohater, Joao Vuvu, to samotny starszy wdowiec, który mieszka sam w zniszczonym domu. Gdy jego syn wychodzi z więzienia po odbyciu wyroku za morderstwo, obaj muszą stawić czoła trudnej sytuacji. Film Monteiro został nagrodzony na MFF w Sau Paulo. Główną rolę zagrał tu sam reżyser, a obraz był jego ostatnim dziełem.

12. Pochód młodości (Colossal Youth, 2006) – Pedro Costa

 

Pochód młodości to film jednego z najzdolniejszych reżyserów portugalskich, Pedro Costy. Dzieło opowiada o emigrancie, który przybywa do Lizbony z Wysp Zielonego Przylądka. Młody, silny i atrakcyjny mężczyzna szybko znajduje pracę i cieszy się powodzeniem wśród kobiet. Pewnego dnia ulega jednak tragicznemu wypadkowi, który pozbawia go zdrowia i całkowicie odmienia jego życie.

 

 

 

13. Kon Dinheiro (2014) – Pedro Costa

 

Kon Dinheiro to kolejny film Pedra Costy, sequel Pochodu miłości. Tym razem reżyser opowiada o goździkowej rewolucji z 1974 roku. Przebywający w szpitalu Ventura przypomina sobie wydarzenia z czasów politycznego przewrotu. W jego pamięci odżywa bójka na noże z bliskim przyjacielem.

 

 

14. Tabu (2012) – Miguel Gomez

Tabu to dzieło Miguela Gomeza nawiązujący do niemego filmu w reżyserii Friedricha Wilhelma Murnaua o tym samym tytule. Jest to historia Aurory, staruszki mieszkającej w lizbońskiej kamienicy wraz z bliską pokojówką i sąsiadką Pilar. Gdy starsza i schorowana Aurora uświadamia sobie, że zbliża się śmierć, prosi przyjaciółki, by odnalazły tajemniczego mężczyznę o imieniu Gian-Luca Ventura, z którym w przeszłości łączyły ją bliskie relacje.

15. Kocia kołyska (Cama de Gato, 2012) – Filipa Reis, Joao Guerra

 

Kocia kołyska to film opowiadający o trudach samotnego i przedwczesnego macierzyństwa. Główna bohaterka zostaje matką i musi stawić czoła odpowiedzialności za malą córeczkę. Związek dziewczyny z ojcem dziecka rozpada się, a ona próbuje poradzić sobie z wyzwaniami dnia codziennego.