Wytwórnie filmowe – historia kina we Francji
Logo wytwórni Pathé
Zanim Mekką przemysłu filmowego zostało Hollywood niekwestionowaną ojczyzną kina była Francja. Tutaj działali bracia Auguste i Louis Lumiere, następnie Georges Melies, po nich zaś przyszła kolej na Charlesa Pathé i Leona Gaumonta.
Wytwórnie filmowe od początku historii kina stanowiły podstawowe ogniwo działania tego przemysłu. Charles Pathe dwa lata po pierwszej projekcji filmu w paryskiej Grand Cafe wraz z grupą zamożnych przedsiębiorców założył wytwórnię Pathé-Frères. Wkrótce firma stała się producentem, dystrybutorem i siecią kin w jednym. Udało się jej opanować rynki Europy, Stanów Zjednoczonych i Azji. Trzeba powiedzieć, że wytwórnia Pathé postawiła w swoich produkcjach na dwa nieśmiertelne i jednocześnie przyciągające największą uwagę widzów motywy, czyli przemoc i erotykę.
Ferdinand Zekka – seks i przemoc
Głównym reżyserem Pathé był Ferdinand Zekka. Realizował on filmy przyciągające tłumy ludzi; wśród nich były komedie (Boireau przeprowadza się, Przez dziurkę od klucza), melodramaty (Dezerter, Smutek miłości), baśnie (Śpiąca królewna), scenki magiczne (Maszyna latająca, Siedem zamków diabła) i filmy historyczne (Rewolucja w Rosji). Szczególnie zasłyną jednak ze scen przemocy i seksu. Przykładem produkcji pierwszego typu jest słynna pięciominutowa Historia pewnej zbrodni.
Historia pewnej zbrodni (1901)
Film w zaledwie siedmiu skondensowanych scenach lapidarnie przedstawia morderstwa na tle rabunkowym. Z kolei znaną produkcją erotyczną była Kąpiel Paryżanki (1904). Ponadto w tej tematyce Zekka nakręcił Zemstę fryzjera (1909) i Nagiego mężczyznę (1913).
Leon Gamount i pierwsza reżyserka na świecie
Historia kina niemego we Francji wiąże się jednak nie tylko z marką Pathé. Drugim potentatem na francuskim rynku filmowym obok niej był Leon Gamount. Stworzył on sieć imponujących, luksusowych kin, a filmy własnej produkcji sygnował charakterystycznym znakiem margerytki na cześć swojej matki Marguerite. To właśnie w wytwórni Gamount po raz pierwszy w roli reżysera została zatrudniona kobieta – Alice Guy.
Alice Guy, fot. Breve Storia del Cinema
Jej pierwszy film Wróżka w kapuście powstał w 1896 roku, po wyjeździe do USA Guy nakręciła jeszcze ponad 300 produkcji. Za jedno z jej najlepszych dzieł uchodzą Narodziny, życie i śmierć Chrystusa (1906). Ponadto reżyserka kręciła komedie, filmy trikowe oraz nieliczne produkcje historyczne (Niespodzianka przed domem o świcie).
Louis Feuillade i słynny Fantomas
Po wyjeździe Alice Guy do USA jej miejsce w wytwórni filmowej Gamount zajął Louis Feuillade. Ten utalentowany reżyser początkowo specjalizował się w widowiskach historycznych, z których najlepsze to Narodzenie (1910), Rzymska orgia (1911) i Upadek Bizancjum (1913). Najsłynniejszym osiągnięciem Louisa Feuillade był jednak cykl filmów o Fantomasie. Pierwsza część serii powstała w 1913 roku – Fantomas. W cieniu gilotyny. Sama postać została zaczerpnięta z literatury – cyklu książeczek Pierre Souvestre i Marcela Allaina.
Fantomas to postać fantastyczna, której imię wywodzi się od francuskiego słowa „le fantome” – czyli „duch”, „upiór”. W niemych filmach bohatera grał Rene Navarre. Filmy o Fantomasie przedstawiały jego liczne fantastyczne i sensacyjne przygody, z których zawsze wychodził cało. Sam bohater był uosobieniem mrocznego zła, które jednocześnie potrafi być przebiegłe i fascynujące. Seria o Fantomasie była niezwykle popularna i znalazła naśladowców między innymi w USA.
Źródło: G. Stachówna, Francja – menedżerowie i artyści, [w:] Kino nieme, pod red. T. Lubelskiego, I. Sowińskiej i R. Syski, Kraków 2010.
