Top 30 – filmy i seriale o epidemii
Przed pandemią koronawirusa filmy o epidemii miały raczej charakter przyszłościowej antyutopii. Teraz jednak ich odbiór nabrał złowieszczego realizmu, a nawet grozy.
Filmy o epidemii można zaliczyć do szerszej kategorii, jaką stanowi kino katastroficzne. Najczęściej ich fabuła opowiada bowiem o globalnej pandemii, która jest plagą dziesiątkującą bezbronną ludzkość. Sama konwencja filmów o epidemii może mieścić się w obrębie różnych gatunków, takich jak science-fiction, horror, antyutopia, film historyczny, a nawet animowany.
Kinowe opowieści o groźnych chorobach dotyczą zarówno realnie istniejących bakterii i wirusów, jak i tych wyobrażonych. Do pierwszej grupy należą filmy o epidemiach historycznych, jak np. dżuma, ale też filmy o wirusie HIV, boreliozie czy grypie. Drugi rodzaj stanowią filmy i seriale o epidemiach będących tworem kinowej fabuły. Bardzo wiele z nich to obrazy o epidemii zombie lub wampiryzmu, inne z kolei dotyczą nieznanego wirusa, który nagle pojawia się na planecie Ziemia przeniesiony z kosmosu lub powstaje w wyniku mutacji w przyrodzie i jest transferowany np. przez owady czy ptaki.
Filmy i seriale o epidemii
1. 12 małp (Twelve Monkeys, 1995) – reż. Terry Gilliam
12 małp to nagrodzony Złotym Globem dramat science-fiction, którego głównym bohaterem jest niejaki James Cole (Bruce Willis). W 2035 roku ów więzień zostaje wysłany w przeszłość – do roku 1996, aby zapobiec wybuchowi globalnej epidemii, która doprowadziła do śmierci 99 procent ludzkości. Misja Cole’a polega na zdobyciu próbki wirusa, co umożliwi opracowanie szczepionki. Śmiercionośnym drobnoustrojem dysponuje radykalna organizacja – Armia 12 Małp. Przypadkiem bohater trafia jednak do szpitala psychiatrycznego w 1991 roku, gdzie poznaje piękną panią psychiatrę (Madeleine Stowe) i chorego umysłowo Jeffreya (Brad Pitt).
2. Contagion – Epidemia strachu (2011) – reż. Steven Soderbergh
Cały glob opanowuje śmiertelnie groźny wirus. Pandemia postępuje w błyskawicznym tempie, każda zarażona osoba umiera w ciągu kilku dni. Naukowcy z całego świata próbują znaleźć skuteczne antidotum. Jednymi z kluczowych osób odpowiedzialnych za walkę ze straszną plagą są dwie kobiety: dr Erin Mears (Kate Winslet) i dr Leonora Orantes (Marion Cotillard).
3. Epidemia (Outbreak, 1995) – reż. Wolfgang Petersen
Epidemia Wolfganga Petersena pokazuje Stany Zjednoczone zaatakowane przez groźnego wirusa. Okazuje się, że choroba pojawiła się już kilkadziesiąt lat wcześniej na terenie Afryki, jednak będąca w posiadaniu tajnych informacji amerykańska armia nie chce ujawnić pochodzenia epidemii, ani ewentualnej szczepionki. Wojskowy epidemiolog Sam Daniels (Dustin Hoffmann) i jego była żona zajmująca się chorobami zakaźnymi (Rene Russo) próbują zdobyć informacje, które pozwolą wygrać ze śmiertelnym zagrożeniem.
4. Miasto ślepców (Blindness, 2008) – reż. Fernando Meirelles
Nagrodzona Srebrną Żabą ekranizacja głośnej powieści hiszpańskiego noblisty Jose Saramagio, Miasto ślepców, to opowieść o tajemniczej epidemii ślepoty. Pewnego dnia mieszkańcy dużej metropolii zaczynają masowo tracić wzrok. Lekarze nie mogą znaleźć przyczyny choroby, ani nie potrafią jej leczyć. Jedynym pomysłem na opanowanie sytuacji jest odizolowanie zakażonych w specjalnie wybudowanym ośrodku. W rolach głównych wystąpili Julianne Moore i Mark Ruffalo.
5. Jestem legendą (I Am Legend, 2007) – reż. Francis Lawrence
Film Francisa Lawrence’a Jestem legendą to poruszający obraz świata zniszczonego przez śmiertelną zarazę. Ludzkość została zaatakowana przez wirusa zamieniającego zakażonych w istoty wampiryczne. Jedynym ocalałym w wielkim mieście jest Robert Neville (Will Smith), naukowiec, któremu udało się schronić wraz ze swoim wiernym psem. Mężczyzna gorączkowo pracuje nad skutecznym antidotum na śmiertelną chorobę. Jednocześnie jednak każdej nocy musi stawiać czoło polującym na niego żądnym krwi bestiom.
6. 28 dni później (28 Days Later, 2002) – reż. Danny Boyle
Jim (Cillian Murphy) budzi się ze śpiączki i z zaskoczeniem stwierdza, że znajduje się w całkowicie wyludnionym szpitalu. Okazuje się, że 28 dni wcześniej miasto zostało ogarnięte przez plagę śmiertelnego wirusa zombie. Prątek wydostał się z laboratorium, kiedy grupa ekologów uwolniła zarażone nim małpy. Teraz przerażeni ludzie muszą walczyć o życie.
7. V jak Vendetta (V for Vendetta, 2005) – reż. James McTeigue
Antyutopijna rzeczywistość opanowana przez totalitarną władzę to świat przedstawiony w filmie V jak Vendetta. Rząd aby uzasadnić swoje autorytarne działania wywołuje groźną w skutkach epidemię, która wzbudza w obywatelach paraliżujący strach. W imię walki ze śmiercionośną plagą ludzie rezygnują z osobistej wolności i powierzają swój los w ręce rządzących i ich koncernów farmaceutycznych. Jedynym niepokornym jest człowiek w masce Guya Fawkesa, historycznego bojownika o wolność. V (Hugo Weaving). Pewnego dnia mężczyzna pomaga zaatakowanej przez policjantów Evey (Natalie Portman).
8. Ludzkie dzieci (Children of Men, 2006) – reż. Alfonso Cuaron
Ludzkie dzieci to film opowiadający o epidemii niepłodności. Na świecie od prawie 20 lat nie urodziło się żadne dziecko, a glob obiega wiadomość o śmierci najmłodszego, osiemnastoletniego mieszkańca planety. Ludzie pozbawieni nadziei na przyszłość doprowadzają do społecznej anarchii. Niespodziewanie kobieta o imieniu Kee (Clare-Hope Ashitey) zachodzi w ciążę. Jednak aby urodzić dziecko, musi się schronić w bezpiecznym miejscu. Najcenniejszą dla przetrwania ludzkiego gatunku osobę ma ochraniać Theo Faron (Clive Owen). Film powstał na podstawie powieści Phyllis Dorothy James.
9. Bastion (The Stand, 1994) – serial TV
Bastion to nagrodzony statuetką Emmy serial z 1994 roku, powstały na podstawie prozy Stephena Kinga. Opowiada o rzeczywistości po światowej pandemii. Śmiertelny wirus zdziesiątkował ludzkość, a ci, którym udało się ocaleć, tworzą zupełnie nowy porządek społeczny. Na oczach nielicznych pozostałych przy życiu ludzi rozegra się apokaliptyczna walka dobra ze złem.
10. Czarna śmierć (Black Death, 2010) – reż. Christopher Smith
Akcja filmu Czarna śmierć toczy się w czternastowiecznej Anglii. W kraju szaleje epidemia dżumy. Jedynym miejscem wolnym od zarazy jest mała wioska. Młody mnich Ulric (Sean Bean) otrzymuje od biskupa misję zbadania tej sprawy. Duchowny podejrzewa, że wieś zawarła pakt z diabłem.
11. Kwarantanna (Containment, 2016) – serial TV
Akcja serialu Kwarantanna rozgrywa się w Atlancie, gdzie dochodzi do szybko rozprzestrzeniającej się epidemii. Miasto zostaje odizolowane od reszty kraju, a naukowcy podejmują wyścig z czasem, by stworzyć skuteczną szczepionkę. Główny bohater, policjant Lex (David Gyasi) zamierza zrobić wszystko, by pomóc uwięzionej w kwarantannie ukochanej Janie (Christina Marie Moses) i przyjacielowi Jake’owi (Chris Wood).
12. Grypa (Gamgi, 2013) – reż. Sung-su Kim
Grypa to koreański film opowiadający o epidemii tajemniczej choroby, która pojawia się w mieście oddalonym zaledwie 20 km od stolicy kraju, Seulu. Źródłem zakażenia jest grupa nielegalnych imigrantów. Ich ciała zostają odnalezione w opuszczonej ciężarówce. Jedyna pozostała przy życiu i zainfekowana osoba ucieka.
13. Tajemnica Andromedy (The Andromeda Strain, 1971) – reż. Robert Wise
Okołoziemski satelita badawczy spada na Ziemię, a zaledwie dwa dni po tym wydarzeniu, niemal wszyscy mieszkańcy wioski w stanie Arizona, gdzie do tego doszło, umierają. Okazuje się, że orbiter przywiózł na planetę śmiercionośną zarazę. Specjalna grupa naukowców musi zmierzyć się z nieznanym zjawiskiem i jak najszybciej opracować lek zapobiegający epidemii.
14. Ostatnia miłość na Ziemi (Perfect Sense, 2011) – reż. David Mackenzie
Ostatnia miłość na Ziemi to film przedstawiający historię bardzo osobliwej pandemii. Polega ona na stopniowej utracie przez ludzi wszystkich zmysłów. W takiej rzeczywistości żyje dwójka szaleńczo zakochanych w sobie ludzi: Susan (Eva Green) i Michael (Ewan McGregor). Ona jest uznanym epidemiologiem i mimo, że sama choruje, stara się rozwikłać zagadkę tajemniczej choroby, on jest natomiast kucharzem, który z powodu utraty smaku i węchu nie może robić tego, co najbardziej kocha.
15. Inwazja (The Ivasion, 2007) – reż. Oliver Hirschbiegel i James McTeigue
Statek kosmiczny Patriot podczas lądowania na Ziemi ulega katastrofie. Szczątki pojazdu rozprzestrzeniają się po całym kraju, a wraz z nimi czątki groźnego wirusa. Niezidentyfikowana choroba z kosmosu atakuje ludzi podczas snu, dokonując replikacji zainfekowanej osoby. Odmienieni w ten sposób mieszkańcy Ziemi stają się agresywni i pozbawieni uczuć. Psychiatra Carol Bennell (Nicole Kidman) za wszelką cenę unika więc snu, musi bowiem odnaleźć swojego syna, który może pomóc w zwalczeniu epidemii. U boku Kidman główną rolę męską zagrał Daniel Craig.
16. Witaj w klubie (Dallas Bayers Club, 2013) – reż. Jean-Marc Vallee
Nagrodzony trzema Oscarami Witaj w klubie to poruszająca opowieść o samotnej walce chorych na AIDS z systemem opieki zdrowotnej. Film został oparty na prawdziwej historii, której głównym bohaterem jest Ron Woodroof, prowadzący bujne życie erotyczne elektryk. W 1985 roku mężczyzna dowiaduje się, że jest zarażony wirusem HIV. Szybko odkrywa, że leki, które otrzymuje zupełnie nie poprawiają jego stanu, dlatego postanawia poszukać alternatywnych metod walki z wirusem. Udaje mu się zdobyć wiele przydatnych informacji i sprowadzić medykamenty łagodzące objawy i przedłużające życie. Okazuje się jednak, że najcięższą walkę bohater musi stoczyć nie z epidemią AIDS, a z dbającymi o własne interesy koncernami farmaceutycznymi. W głównej roli wystąpił Matthew McConaughey. Świetną drugoplanową kreację stworzył zaś Jared Leto.
17. Misja epidemia (Medical Investigation, 2004 – 2005) – serial TV
W kraju pojawia się zagrożenie epidemiczne. Specjalna komórka służb medycznych powołanych do walki z podobnymi przypadkami rozpoczyna śledztwo w tej sprawie. Grupą naukowców kieruje dr Stephen Connor (Neal McDonough). Jednocześnie jednak służby odpowiedzialne za kontakt z mediami próbują uspokoić opinię publiczną i nie dopuścić do wybuchu paniki.
18. 120 uderzeń serca (120 battements par minute, 2017) – reż. Robin Campillo
120 uderzeń serca to francuski film nagrodzona sześcioma Cezarami. Akcja obrazu rozgrywa się we Francji w latach 90. XX wieku. W kraju od niemal dekady rośnie ilość przypadków zachorowań na AIDS. Zakażeni wirusem HIV postanawiają założyć organizację, która będzie walczyć o prawa chorych.
19. Huzar (Le hussard sur le toit, 1995) – reż. Jean-Paul Rappeneau
Huzar to francuski film, którego akcja toczy się w latach 30. XIX wieku. Piemoncki oficer, Angelo Pardi (Olivier Martinez) na skutek pojedynku musi uciekać przed Austriakami do Francji. Trafia do Prowansji, gdzie właśnie wybucha epidemia cholery. Postanawia ukryć się w opuszczonym domu, w którym, jak się okazuje, przebywa również inny dziki lokator – piękna francuska arystokratka, Pauline de Theus (Juliette Binoche) poszukująca zaginionego męża. Zachwycony urodą kobiety żołnierz postanawia jej pomóc w odnalezieniu małżonka przebywającego w odizolowanym od świata mieście.
20. Khaleja (2010) – reż. Trivikram Srinivas
Khaleja to produkcja indyjska. W małej górskiej wiosce wybucha tajemnicza epidemia. Miejscowy jasnowidz jest jednak przekonany, że Bóg ześle mieszkańcom wybawcę. Wkrótce w okolicy przypadkiem pojawia się taksówkarz, Raju (Mahesh Babu), który przyjeżdża, żeby załatwić tu swoje sprawy. Miejscowi natychmiast biorą go za przepowiedzianego bożego człowieka.
21. Under Our Skin (2008) – reż Andy Abrahams Wilson
Under Our Skin to świetny film dokumentalny o epidemii boreliozy. To choroba, która do tej pory bywa błędnie diagnozowana, a tysiące zakażonych zmagają się z jej objawami bez właściwej diagnozy. Film odsłania kulisy odkrycia i walki z boreliozą, ale także ciemne strony interesów firm farmaceutycznych, które często stoją w opozycji do dobra pacjentów.
22. A Closer Walk (2003) – reż. Robert Bilheimer
A Closer Walk to kolejny dokument – tym razem opowiadający o epidemii AIDS. To film pokazujący rozwój wirusa HIV na wielu kontynentach: w Afryce, Europie, Azji czy w Ameryce Północnej i jego skutki dla systemu opieki zdrowotnej. W dokumencie poproszono o wypowiedzi czołowe postaci współczesnego świata, jak Dalajlama czy Kofi Annan.
23. Farmaceuta (The Pharmacist, 2020) – serial TV
Farmaceuta to dokumentalny serial Netflixa opowiadający o jednej ze współczesnych epidemii – lekomanii. Głównym bohaterem filmu jest Dan Schneider, aptekarz z Luizjany, którego uzależniony od narkotyków syn ginie w strzelaninie gangów. Zrozpaczony ojciec wytacza wojnę koncernom farmaceutycznym, częściowo odpowiedzialnym za wielki kryzys opioidowy w USA.
24. Odessa (2019) – reż. Valeriy Todorovskiy i Irina Tretyakova
Odessa to rosyjski film, którego akcja rozgrywa się w tytułowym krymskim mieście, gdzie w 1970 roku wybuchła epidemia cholery. Głównym bohaterem utworu jest sławny dziennikarz Boris (Evgeniy Tsyganov), który przyjeżdża z Moskwy ze swoim ośmioletnim synem do teściów, by spędzić wakacje nad morzem. Wkrótce okazuje się, że w mieście dochodzi do rozprzestrzenienia się zarazy i metropolia zostaje odcięta od świata.
25. Wirus (The Strain, 2014 – 2017) – serial TV
Serial Wirus to historia tajemniczej choroby, której pierwsze przypadki zostają odkryte na pokładzie lądującego w Nowym Jorku samolotu. Okazuje się, że większość pasażerów nie żyje, a ci, którym udało się przetrwać, wykazują dziwne objawy: zachowują się jak wampiry. Najlepsi epidemiolodzy w kraju muszą zmierzyć się z nie lada wyzwaniem.
26. Zabójczy wirus (Carriers, 2009) – reż. David i Alex Pastor
Groźna epidemia opanowuje świat. Czwórka przyjaciół stara się znaleźć bezpieczne schronienie, jednak nie mają świadomości, z jakimi wyzwaniami przyjdzie im się zmierzyć podczas podróży. W rolach głównych wystąpili Chris Pine, Piper Perabo, Lou Taylor Pucci i Emily VanCamp.
27. Coś (The Thing, 1982) – reż. John Carpenter
Akcja filmu Coś rozgrywa się w stacji badawczej na Antarktydzie. Pewnego dnia grupa naukowców przygarnia dzikiego psa, który ucieka przed pościgiem Norwegów. Badacze postanawiają dowiedzieć się, co się stało w bazie Skandynawów, jednak gdy docierają na miejsce, okazuje się, że wszyscy nie żyją. Tymczasem w nocy pies ujawnia swoją prawdziwą naturę – jest nosicielem tajemniczej choroby, która stanowi niezwykle inteligentną formę życia i potrafi atakować w wyrafinowany sposób, wcielając się w organizm ofiary.
28. Virus (2019) – reż. Aashiq Abu
Indyjski film Virus z 2019 roku to medyczny thriller oparty na faktach. Opowiada o śmiercionośnym wirusie Nipah, który zaatakował w Indiach w stanie Kerala w 2018 roku. Przenoszona przez nietoperze zaraza, powodująca zapalenie płuc i mózgu, została opanowana dzięki bohaterskiemu poświęceniu odważnych ludzi. Film portretuje ich odważne działanie.
29. Koronawirus. Wyjaśniamy (Coronavirus. Explained, 2020) – serial TV
Jedna z produkcji Netflixa, Koronawirus. Wyjaśniamy to popularny dokument o największej pandemii XXI wieku, która wybuchła pod koniec 2019 roku w Chinach. Dokumentalny miniserial stanowi zestawienie istniejących badań, opinii naukowców i teorii na temat COVID 19 i jego możliwych skutków dla całego świata.
30. “The Last of Us” – serial TV (2023)
Głośny i szeroko reklamowany serial „The Last of Us” powstał na podstawie popularnej gry komputerowej. Kanwą dla scenariusza jest zatem postpandemiczny świat, w którym ocaleni żyją w odizolowanych enklawach, a ich codzienność przypomina egzystowanie w totalitarnym systemie społecznym, gdzie nie ma miejsca na osobistą wolność. Pewnego dnia Joel otrzymuje misję przemycenia poza strefę kwarantanny czternastoletniej dziewczynki, która, jak się okazuje, jest odporna na śmiertelnego wirusa i może przynieść ocalenie całej ludzkiej cywilizacji. W rolach głównych zagrali Pedro Pascal i Bella Ramsey.
Serwis imdb uznał „The Last of Us” najlepszym serialem 2023 roku. Czy to zasłużony tytuł? Moim zdaniem nie. Serial co prawda miał świetną promocję, która zbiegła się w czasie z naszym pokoronowirusowym doświadczeniem, ale pozostawia wiele do życzenia zarówno jeśli o konstrukcję świata przedstawionego, jak i scenariusz i zarysowanie postaci.
