Lillian Gish – anielska muza Davida Griffitha
Lillian Gish, fot. 1917 r. [Noble Skuld The Legend Killer]
Lillian Gish urodziła się w 1893 roku w Springfield w stanie Ohio. Już w wieku sześciu lat występowała na deskach teatru. W 1912 roku zobaczył ją David Griffith, który od razu dał Gish angaż w filmie An Unseen Enemy. W tym samym roku aktorka zagrała jeszcze między innymi w The One She Loved i My Baby. Lillian Gish dzięki rolom u Griffitha bardzo szybko stała się czołową gwiazdą przemysłu filmowego, a jej pozycja była porównywalna z Mary Pickford.
Złote lata Lillian Gish
Lillian Gish w Narodzinach narodu
Bez wątpienia jednymi z najważniejszych filmów w karierze Lillian Gish były Narodziny narodu (The Birth of a Nation1915) i Nietolerancja (1916). Oba uznawane są za arcydzieła Davida Griffitha, a także kamienie milowe w rozwoju form kinowego montażu. Sama Gish świetnie wypadła również w rolach granych pod koniec lat 20. XX w, zwłaszcza w Idylli w dolinie szczęścia (1919) oraz w Złamanej llii. Ta ostatnia jest klasycznym melodramatem, w którym Gish gra nastoletnią dziewczynę, Lucy, brutalnie traktowaną przez ojca. Jej doli bez skutku próbuje ulżyć młody Chińczyk, bez pamięci zakochany w bohaterce. Co ciekawe, aktorka nie chciała zagrać roli nastolatki, ale rola ta należy do najlepszych w całym jej dorobku, a film Davida Griffitha to najlepszy melodramat swojej epoki.
Lillian Gish
Tytułowa “złamana lilia” może być interpretowana dwojako. Określenie to pasuje bowiem zarówno do tragicznej doli Lucy, jak i historii miłości Żółtego Człowieka. Melodramatem była również Męczennica miłości (1920), historia kobiety, której życie zostaje zniszczone przez urodzenie nieślubnego dziecka.
Z tego filmu pochodzi słynna scena, przedstawiająca nieprzytomną Annę Moore (Lillian Gish) płynącą rwącą rzeką na fragmencie zamarzniętej kry. Co ciekawe, śnieg i lód były w filmie jak najbardziej autentyczne, a aktorka wykazała się odwagą, kręcąc to niebezpieczne ujęcie. Mimo wskazanych walorów Męczennica miłości nie należy do najlepszych filmów Davida Griffitha. Decyduje o tym przede wszystkim złe rozłożenie akcentów moralnych. Mimo wszystko nieślubne dziecko nawet w tamtych czasach nie oznaczało aż tak strasznej tragedii.
Lillian Gish w filmie Męczennica miłości, 1920 r.
Lillian Gish i jej aktorski kryzys
Pierwsza połowa lat 20. nie przyniosła Lillian Gish żadnych ról. W karierze aktorki zaznaczył się wyraźny kryzys. Przełom przyniósł 1926 rok i filmy Cyganeria oraz Szkarłatna litera. Był to również czas wielkich zmian na dużym ekranie, w filmie zagościł bowiem dźwięk. W 1933 roku Gish zagrała w His double life, a następnie zniknęła na dziesięć lat.
Lillian Gish w filmie Dwie sieroty
Lillian Gish – powrót w wielkim stylu
Na ekrany Lillian Gish powróciła w 1943 roku (Komandosi atakują o świcie i Top Man). W 1946 roku została nominowana do Oscara za rolę drugoplanową w westernie Pojedynek w słońcu Kinga Vidora. Jednym z najważniejszych filmów w jej karierze okazał się świetny thriller Noc myśliwego (The Night of the Hunter) w reżyserii, doceniony przez krytykę i publiczność. Jej ostatnim filmem były Sierpniowe wieloryby (1987).
Lillian Gish zawsze była oddaną przyjaciółką swojego mistrza Griffitha. Odwiedzała go i opiekowała się nim nawet wtedy, gdy wszyscy o nim zapomnieli, aż do jego śmierci w 1946 roku. Sama aktorka nigdy nie wyszła za mąż; zmarła w wieku 99 lat w Nowym Jorku w 1993 roku.
