Filmy LGBT – top 15
Filmy LGBT zwracają uwagę na problemy społeczne wynikające z odmiennej orientacji, jak ostracyzm osób homoseksualnych czy, z drugiej strony, cierpienie ich heteroseksualnych partnerów, traktowanych jako alibi dla rzeczywistej tożsamości.
Filmy LGBT nie są nową kategorią, ponieważ wątki homoseksualne pojawiały się w kinie od początku jego istnienia. Już w 1885 roku powstał film The Gay Brothers. Za pierwszy film gejowski uważa się Fireworks z 1947 roku w reżyserii Kennetha Angera, sytuujący się w obrębie tak zwanego „undergroundu”. Męska homoerotyka odgrywa także ważną rolę w wielu dziełach reżyserów głównego nurtu, jak Luchino Visconti, Rainer Werner Fassbinder czy Pier Paolo Pasolini.
W latach 80. nastąpił zaś szczególny rozwój kina gejowskiego ze względu na rosnącą ilość ofiar epidemii AIDS. W tym czasie zmienił się również kinowy wizerunek geja. O ile wcześniej taka tożsamość seksualna była przedstawiana jako swoisty ciężar dla bohatera, o tyle w późniejszym okresie nabrała cech neutralnych. Od lat 90. XX wieku filmy o męskim homoseksualizmie stały się częścią głównego nurtu, zwłaszcza za sprawą takich reżyserów, jak Pedro Almodovar czy Todd Haynes. Jednocześnie problematyka filmów LGBT zaczęła znacznie wykraczać poza obszar seksu.
Filmy lesbijskie z kolei to nurt, którego początek sięga przełomu lat 60. i 70. Obrazy reprezentujące te grupę mają charakter kina niezależnego, o cechach awangardowych, oryginalnym podejściu do fabuły i filmowych środków wyrazu. Reprezentowały go takie reżyserki, jak Barbara Hammer, Janet Meyers czy Monika Treut.
Lata 90. przyniosły natomiast nowy kierunek filmowy: New Queer Cinema, w którym kwestia tożsamości seksualnej uległa skomplikowaniu, a w polu zainteresowań pojawiły się orientacje nienormatywne. Owo przemieszanie obejmuje tu nie tylko seksualność, ale także rasę czy klasy społeczne.
Filmy LGBT
1. Tajemnica Brokeback Mountain (Brokeback Mountain, reż. Ang Lee, 2005)
Tajemnica Brokeback Mountain to jeden z najgłośniejszych filmów o tematyce lgbt. Nagrodzony trzema Oscarami melodramat w reżyserii Anga Lee to historia dwóch mężczyzn: Ennisa Del Mara (Heath Ledger) i Jacka Twista (Jake Gyllenhaal), którzy podczas wykonywania zlecenia na Brokeback zakochują się w sobie. Bohaterowie próbują zdusić w sobie swoją homoseksualną miłość i każdy z nich wiąże się z kobietą, jednak gdy spotykają się po latach, namiętność wybucha na nowo.
Nowatorstwem filmu Anga Lee było zderzenie tematyki lgbt z wizerunkiem kowboja, a więc tradycyjnym wyobrażeniem „prawdziwego mężczyzny”. W tym sensie przesłanie filmu stanowi dyskusję z implikowanym przez kulturę przeświadczeniem, że istnieje jakaś męskość nieprawdziwa i znosi ów podział.
2. Witaj w klubie (Dallas Buyers Club, reż. Jean-Marc Vallee, 2013)
Kolejny filmy o tematyce lgbt na naszej liście to Witaj w klubie z 2013 roku. Oparta na faktach historia rozgrywa się w 1985 roku, kiedy Ron Woodroof, pracujący jako elektryk, dowiaduje się, że choruje na AIDS. Gdy leczenie tradycyjnymi metodami okazuje się nieskuteczne, bohater na własną rękę postanawia zgłębić temat i znajduje pomocne specyfiki w Meksyku, skąd przemyca je do Stanów. Jednocześnie rozpoczyna wojnę z wielkimi koncernami farmaceutycznymi, które za wszelką cenę nie chcą dopuścić nowych metod terapii dla nosicieli HIV. Z przypadkowo poznanym transwestytą Rayonem zakładają klub, zajmujący się pomocą chorym.
W Dallas Buyers Club świetne role zagrali Matthew McConaughey i Jared Leto, którzy za swoje wybitne kreacje aktorskie zostali nagrodzeni Oscarami.
3. Filadelfia (Philadelphia, reż. Jonathan Demme, 1993)
Wśród filmów o gejach, ten zajmuje szczególną pozycję. Filadelfia z 1993 roku z niezapomnianą oscarową kreacją Toma Hanksa i słynnym, również nagrodzonym Nagrodą Amerykańskiej Akademii utworem Bruce’a Springsteena to poruszająca historia chorego na AIDS prawnika. Gdy mężczyzna zostaje zwolniony z powodu swojej orientacji seksualnej, mimo postępującej choroby postanawia dochodzić swoich praw przed sądem.
Filadelfia to film, który jest przede wszystkim mocnym głosem w obronie godności osób lgbt, ale też każdego wykluczonego człowieka. Jonathan Demme obnaża tu społeczną niesprawiedliwość i kulturowe mechanizmy, które jej sprzyjają.
4. Carol (reż. Todd Haynes, 2015)
Znaczącym obrazem na liście filmów lgbt jest również Carol z 2015 roku w reżyserii Todda Haynessa. Główną rolę zagrała tu Cate Blanchett, która wcieliła się w postać dojrzałej mężatki zakochującej się w pracownicy galerii handlowej. Akcja filmu rozgrywa się w latach 50. XX wieku, w czasach, gdy homoseksualizm stanowił temat tabu, a odmienną od hetero orientację seksualną traktowano jako chorobę.
Carol jest ekranizacją powieści Patricii Highsmith (wydanej pod pseudonimem Claire Morgan) z 1952 roku. Główna bohaterka to światowa dama, która swoim urokiem, manierami i dystyngowaniem uwodzi nieśmiałą, skromną Theresę (Rooney Mara).
Filmy o gejach
5. Tamte dni, tamte noce (Call Me by Your Name, reż. Luca Guadagnino, 2017)
Tamte dni, tamte noce to kolejny obraz z kręgu filmów o homoseksualistach. Wyróżniony Oscarem scenariusz do tego utworu napisał James Ivory. Luca Guadagnino przedstawia historię młodego chłopaka, Elio (Timothee Chalamet), który podczas wakacji we Włoszech poznaje Olivera (Armie Hammer). Mężczyzna jest doktorantem ojca Elio i bardzo szybko zaczyna fascynować bohatera. Wkrótce okazuje się, że zainteresowanie jest obopólne.
Film odznacza się piękną muzyką i wysmakowanym zdjęciami. Te ostatnie pełnią tu bardzo istotną rolę: to ujęcia wspaniałych, tętniących pełnią lata południowych krajobrazów, które mają za zadanie przekazać płomienność i piękno rodzącej się namiętności.
6. Całkowite zaćmienie (Total Eclipse, 1995) – reż. Agnieszka Holland
Całkowite zaćmienie to głośny film Agnieszki Holland prezentujący homoerotyczny związek dwóch słynnych europejskich poetów: Paula Verlaine’a i Artura Rimbauda. Rimbaud (w tej roli Leonardo DiCaprio) w 1871 roku przyjeżdża do Paryża jako siedemnastoletni początkujący literat, by poznać wielkiego pisarza – Verlaine’a (David Thewlis). Dojrzały mężczyzna staje się wkrótce nie tylko mentorem młodego autora Statku pijanego, ale także jego zaborczym kochankiem.
7. Wszystko o mojej matce (Todo sobre mi madre, 1999) – reż. Pedro Almodovar
Pedro Almodovar to niemal klasyk tematyki homoseksualnej w kinie. Balansując pomiędzy strategią skandalu a głębokim przesłaniem filozoficznym hiszpański reżyser tworzy filmy o poszukiwaniu tożsamości, również w wymiarze płciowym. Takie jest właśnie jego głośne dzieło Wszystko o mojej matce. Almodovar opowiada w nim historię Estebana, siedemnastoletniego chłopca, wychowywanego przez samotną matkę. Pewnego dnia kobieta postanawia zdradzić synowi prawdę o jego ojcu, który poddał się operacji zmiany płci.
8. Desert Hearts (1985) – reż. Donna Deitch
Desert Hearts to film Donny Deitch zrealizowany na podstawie powieści Jane Rule. Akcja obrazu rozgrywa się w latach 50. XX wieku. Dojrzała profesor Vivian Bell w związku ze sprawą rozwodową przyjeżdża do Nevady. Zatrzymuje się na ranczu, gdzie niespodziewanie dla samej siebie wdaje się w romans z córką właściciela, Cay Rivers. Film Donny Deitch w latach 80. był uważany w USA za jeden z najważniejszych manifestów miłości lesbijskiej.
9. Ja ty on ona (Je, tu, il, elle, 1974) – reż. Chantal Akerman
Chantal Akerman, belgijska reżyserka tworząca we Francji, to jedna z pionierek kina feministycznego. Ja ty on ona to film awangardowy, nakręcony w czarno-białych kadrach. W główną bohaterkę-podróżniczkę (tytułowa „ja”) wcieliła się sama Akerman. Kobieta ma nadzieję, że podczas wycieczki po Francji odnajdzie odpowiedź na nurtujące ją pytania. Jednym z nich jest kwestia intymności.
LGBT – filmy
10. Daleko od nieba (Far From Heaven, 2002) – Todd Haynes
Daleko od nieba Todda Haynesa to film poruszający kwestię często marginalizowaną w środowiskach LGBT, a jednocześnie bardzo istotną. Główną bohaterką obrazu jest bowiem żona geja (w tej roli Julianne Moore), który poprzez małżeństwo z nią, próbuje ukryć swoją orientację seksualną. Akcja filmu rozgrywa się w latach 50., kiedy wierzono, że homoseksualizm jest chorobą poddającą się leczeniu. Ofiarą całej sytuacji nie jest tu jednak mężczyzna, który za wszelką cenę próbuje „dopasować się” do społecznego schematu, ale uprzedmiotowiona przez niego żona. To jej świat i marzenia o rodzinie zostają zniszczone przez egoistycznego męża.
11. Pocałunek kobiety-pająka (Kiss of the Spider Woman, 1985) – Hector Babenco
Pocałunek kobiety-pająka to nagrodzony wieloma prestiżowymi wyróżnieniami film Hectora Babenco. Utwór powstał na podstawie powieści Manuela Puiga. Homoseksualista Luis Molina i dziennikarz-rewolucjonista zostają zamknięci w jednej więziennej celi. Nieoczekiwanie wspólna niedola niweluje ostre podziały między nimi i wyzwala chęć wzajemnej pomocy. William Hurt za swoją rolę Molina został nagrodzony Oscarem, statuetką BAFTA oraz Złotą Palmą w Cannes.
12. Gra pozorów (The Crying Game, 1992) – Neil Jordan
Gra pozorów Neila Jordana to kolejny film pokazujący płynność granic tożsamości płciowej. Fergus (Stephen Rea) to członek IRA, który uczestniczy w porwaniu brytyjskiego żołnierza. Mężczyźni nieoczekiwanie znajdują wspólny język, a Anglik tuż przed śmiercią opowiada Fergusowi o swojej ukochanej. Porywacz postanawia odnaleźć dziewczynę żołnierza. Piękna Dil (Jaye Davidson), w której niebawem się zakochuje, okazuje się jednak mężczyzną. Film zdobył Oscara za najlepszy scenariusz, a także statuetkę BAFTA.
13. Nie czas na łzy (Boys Don’t Cry, 1999) – Kimberly Peirce
Nie czas na łzy Kimberly Peirce to film oparty na podobnym rozwiązaniu fabularnym, jak Gra pozorów. W prowincjonalnym amerykańskim miasteczku zjawia się Brandon (Hilary Swank). Szybko udaje mu się zaskarbić sympatię mieszkańców oraz uczucie lokalnej piękności, Lany (Chloe Sevigny). Pewnego dnia Brandon wyjawia jednak dziewczynie szokującą prawdę o sobie. Niecodzienne wyznanie doprowadza do tragedii. Hilary Swank za swoją kreację została nagrodzona Oscarem i Złotym Globem.
14. Ta przeklęta niedziela (Sunday Bloody Sunday, 1971) – reż. John Schlesinger
Ta przeklęta niedziela była filmem przełomowym w światowej kinematografii, jeśli chodzi o pokazywanie homoseksualizmu. Po raz pierwszy w kinie głównego nurtu orientacja ta została pokazana bez sensacji. Główny wątek filmu koncentruje się wokół romansu pewnej kobiety (Glenda Jackson) i mężczyzny (Peter Finch) z tym samym kochankiem. Film został nagrodzony między innymi Złotym Globem.
15. Obywatel Milk (Milk, 2008) – reż. Gus von Sand
Gus von Sand od lat 90. współtworzy nurt New Queer Cinema. Obywatel Milk to film opowiadający o działaczu społecznym i polityku, Harveyu Milk. Znany z walki przeciwko dyskryminacji osób homoseksualnych mężczyzna został zamordowany w 1978 roku. W rolę Milka wcielił się Sean Penn. Aktor został wyróżniony za swoją kreację Oscarem oraz Złotym Globem. Film zdobył również statuetkę Amerykańskiej Akademii Filmowej za najlepszy scenariusz.
