“Jedz i pij, mężczyzno i kobieto” – ,,uczta dla serca’’

Jedz i pij, mężczyzno i kobieto

 

Tytuł: Jedz i pij, mężczyzno i kobieto (Yǐn shí nán nǚ)

Rok produkcji: 1994

Reżyseria: Ang Lee

Obsada: Sihung Lung, Yu-Wen Wang, Chien-lien Wu, Kuei-Mei Yang, Sylvia Chang, Winston Chao, Yu-Chien Tang, Jui Wang.

 

 

Jedz i pij, mężczyzno i kobieto to filmowy rarytas, ale też znacznie więcej – uczta dla serca” – Hal Hinson na łamach „Washington Post”. Nic dodać, nic ująć. Ang Lee podarował nam film ciepły, mądry, pełen optymizmu, a przy tym…apetyczny. To kinowy hołd dla życia i wszystkich jego smaków.

Chińska mądrość na wielkim ekranie

Tytuł filmu Jedz i pij, mężczyzno i kobieto jest cytatem z konfucjańskiej Księgi Obyczajów, jednej z chińskich ksiąg opisujących rozmaite dworskie i ludowe obrzędy, rytuały oraz ceremonie. Księga ta, zwana też Liji, odwołuje się do podstawowych ludzkich pragnień i przyjmuje je jako naturalne. Początek wykorzystanego w filmie cytatu brzmi następująco: “Rzeczy, których ludzie najbardziej pragną, są ujęte w mięsie, napojach i przyjemnościach seksualnych”. Film Anga Lee to opowieść o tych właśnie podstawowych pragnieniach.

Jedz, pij i kochaj

Głównymi bohaterami Jedz i pij, mężczyzno i kobieto są pan Chu oraz jego trzy córki. Ojciec jest wdowcem od szesnastu lat. To wielkiej sławy mistrz kuchni, dla którego gotowanie jest także sposobem okazywania uczuć. W każdą niedzielę Chu przygotowuje obiad dla swoich dziewcząt.

Film Jedz i pij, mężczyzno i kobieto recenzja

Siadając przy suto zastawionym stole każdy z członków rodziny dzieli się nowinami ze swojego życia, a ojciec udziela pannom rad. Młode kobiety kwestionują tradycyjne wartości i zwyczaje. Najstarsza z sióstr, Jia-Jen, jest nauczycielką i, jak twierdzi, od lat leczy złamane serce. Jako jedyna w rodzinie wyznaje wiarę chrześcijańską. Jej młodsza siostra, Jia-Chien to niezależna, ambitna i seksualnie wyzwolona kobieta. Pracuje w zarządzie linii lotniczych, choć najprawdopodobniej minęła się z powołaniem – odziedziczyła po ojcu niezwykły talent kulinarny i pasję. Najmłodsza córka pana Chu, Jia-Ning, zakochuje się w chłopaku, z którym niezobowiązująco spotyka się jej koleżanka. Mamy tu romantyczny trójkąt i niespodziewany finał. Losy każdej z bohaterek ułożą się w niezwykle ciekawą opowieść. A jak potoczą się losy ojca rodziny? Być może to on najbardziej wszystkich zaskoczy…

W swojej entuzjastycznej recenzji Hal Hinson pisał: “W miarę jak przedstawione związki ewoluują i nabierają głębi, co chwilę pojawia się niespodzianka – zarówno dla bohaterów, jak i dla widzów. Jednak najbardziej zaskakujące jest, być może, to jak bardzo angażujemy się w relacje z tymi ludźmi. Jedzenie daje nam wiele satysfakcji, ale poczucie spełnienia, jakie towarzyszy nam pod koniec filmu jest znacznie bogatsze i bardziej złożone niż to, które towarzyszy nam po spożyciu wykwintnego posiłku’’.

W filmie Anga Lee Jedz i pij, mężczyzno i kobieto jedzenie jest symbolem ludzkich pragnień, różnorodności smaków naszego życia (gorycz miłosnego zawodu, słodycz nowego uczucia itd.), a gotowanie to sposób okazywania miłości. Dla niektórych najprostszy. Ten, kto ma zmysł smaku, potrafi też docenić smak swoich doświadczeń. Może to prawda, a może tylko filmowa metafora?

Również stół, przy którym bohaterowie spożywają posiłki, jest tu symbolem. Członkowie rodziny zasiadają przy nim nie tylko, by zjeść pierożki z krabem, ale także żeby nawiązać nić porozumienia, zaakceptować różnice i dostrzec to, co ich łączy. Rozmowy przy stole pozwalają nadać dawnym tradycjom nowoczesne formy i odkryć uniwersalne, ponadczasowe prawdy.

Jedz i pij, mężczyzno i kobieto film recenzja

Jedz i pij, mężczyzno i kobieto – Smak sukcesu

Film został bardzo dobrze przyjęty. O Jedz i pij, mężczyzno i kobieto pisali m.in. Janet Maslin z „New York Times” czy wspomniany już Hal Hinson z „Washington Post”. Krytycy docenili nieskomplikowaną, ale ciepłą i mądrą historię, grę aktorską i reżyserię. Film opisywano jako ,,przyjemny w odbiorze’’ i ,,pozytywny’’, a za jego mocną stronę uznawano doskonałą równowagę pomiędzy filozofią a humorem. To miła podróż do Tajpej i świata pana Chu – świata, który jest tyglem smaków i uczuć.

Obraz Anga Lee nominowany był do Oscara w kategorii “najlepszy film zagraniczny”. Przegrał ze słynnym dziełem Nikity Michałkowa Spaleni słońcem, jednak bardzo przypadł do gustu amerykańskiej publiczności. W 2001 roku powstał remake zatytułowany Tortilla Soup, w reżyserii Marii Ripoll.

Jedz i pij, mężczyzno i kobieto uhonorowano wieloma międzynarodowymi nagrodami. To trzeci film wyreżyserowany przez Anga Lee. Zamyka trylogię Ojciec wie lepiej, która otworzyła przed reżyserem z Tajwanu drogę do amerykańskiej Fabryki Snów.

Literatura:

Whithey Crothers Dilley, The Cinema of Ang Lee: The Other Side of the Screen, London: Wallflower Press, 2007

Magda Król

Magda Król - z wykształcenia scenarzystka i kulturoznawca. Współpracowała z łódzkimi instytucjami kultury, m.in. podczas organizowania pokazów filmowych, imprez kulturalnych czy słynnego Festiwalu Łódź 4 Kultur. Interesuje się historią kinematografii, ze szczególnym uwzględnieniem klasyki amerykańskiego kina. Jej wielką pasją są biografie znanych postaci ze świata filmu.