Top 20 – filmy argentyńskie
Historię argentyńskiego filmu tworzyli wielcy reżyserzy, którzy potrafili oddać w swoich filmach bogactwo południowoamerykańskiego kraju. Na tę barwną kulturę składają się tango, dzieje gauchos (argentyńskich kowbojów), skomplikowana historia Argentyny, a także ognisty temperament mieszkańców.
Pierwszą argentyńską fabułą była Egzekucja Dorrego (1908), która stanowiła inscenizację wyroku śmierci na znanym złoczyńcy. Już u zarania dziejów kina Argentyny narodził się również jeden z jego najbardziej charakterystycznych gatunków, czyli tak zwane „gauchos” – filmy o przygodach argentyńskich kowbojów. Rodzime westerny do dziś cieszą się popularnością w tym kraju.
Drugim z kolei bardzo popularnym gatunkiem filmowym były „tangos”, a więc filmy taneczne, ściśle związane z kulturą latynoską. Co ciekawe, powstawały one już w niemej epoce kina, a przełom dźwiękowy spowodował prawdziwą furorę tej konwencji. Gwiazdy tangos rozsławiły zaś argentyńską kinematografię na całym świecie.
Lata 30. i 40. to okres wielkiego boomu filmów argentyńskich. W kraju istniało aż trzydzieści dużych wytwórni, z których największą była Argentyna Sono Film and Lumition, specjalizująca się w popularnych gatunkowych produkcjach. Powstała nawet wzorowana na hollywoodzkim Przeminęło z wiatrem superprodukcja o tytule Ziemia Gauchos (1942).
Jednocześnie rozwijało się artystyczne, ambitne kino, którego twórcy w latach 50. stworzyli nurt zwany Nowym Argentyńskim Kinem. Reprezentowali go tacy reżyserzy, jak Leopoldo Torre Nilsson, Fernando Ayala czy Fernando Birri. Głównym prądem filmu kolejnej dekady stał się z kolei „Cine Liberacion” (kino wolności), o nastawieniu lewicowym. Przełom lat 70. i 80. w Argentynie upłynął pod rządami wojskowej junty, która skutecznie zahamowała rozwój sztuki.
Koniec ósmej dekady XX wieku wraz z odbudową społeczeństwa demokratycznego przyniósł w kinie tego regionu obrazy inspirowane prozą iberoamerykańskiego realizmu magicznego. Należą tu dzieła Marii Luisy Bemberg czy Miguela Pereza. Przełom XX i XXI stulecia skierował z kolei uwagę filmu argentyńskiego na problem krajowej biedy i patologii, nazywany nurtem naturalizmu poetyckiego.
Filmy argentyńskie
1. Perdon, viejita (1927, reż. Jose Augustin Ferreyra)
Perdon, viejita to jeden z filmów najwybitniejszego argentyńskiego reżysera niemego kina, którym był Jose Augustin Ferreyra. Stworzył on osobny gatunek filmowy, tzw. „tangos” – obrazy z dużą ilością rodzimego tańca, muzyki i śpiewu. Ten ostatni był wykonywany podczas kinowych seansów na żywo przez wynajętych aktorów. Fabuła dzieł Ferreyry najczęściej koncentrowała się wokół codziennego życia niższych warstw społecznych. Perdon, viejita to historia ubogiej rodziny – matki i jej dwójki dorosłych dzieci: Eleny i Carlosa. Młody mężczyzna zakochuje się w prostytutce, która rozpoznaje w narzeczonym jego siostry złodzieja.
2. Ziemia Gauchos (La guerra gaucha, 1942, reż. Lucas Demare)
Ziemia Gauchos w reżyserii Lucasa Demare to monumentalny film, który powstał jako argentyńska odpowiedź na amerykańskie Przeminęło z wiatrem. Akcja filmu toczy się w 1817 roku, w czasie wojen o niepodległość Argentyny. Waleczni gauchos walczą z rojalistami wiernymi Hiszpanii. Jeden z pojmanych wojskowych, młody porucznik, przechodzi na stronę partyzantów, a przy okazji zakochuje się w pięknej dziewczynie.
3. Dom anioła (La Casa del Angel, 1957, reż. Leopoldo Torre Nilsson)
Dom anioła to z kolei dzieło reżysera nazywanego argentyńskim Bergmanem – Leopoldo Torre Nilssona. Film został oparty na powieści Beatriz Guido, prywatnie żony Nilssona. Akcja dzieła rozpoczyna się w latach 20. XX wieku. Główną bohaterką filmu jest córka zamożnego polityka, wychowana w niezwykle restrykcyjnych zasadach przez surową matkę i nianię. Zupełnie zablokowana seksualnie dziewczyna nie potrafi odnaleźć się w związku z ukochanym Pablo, w efekcie czego wybiera samotność. Film Nilssona demaskuje zakłamanie argentyńskiej burżuazji i ujawnia niską pozycję kobiety w patriarchalnej kulturze.
4. Gorący czas – (Hora de los hornos, 1968, reż. Octavio Getino, Fernando E. Solanas)
Gorący czas to film w reżyserii Octavia Getino i Fernanda E. Solanasa, dwóch twórców nurtu filmowego „Cine Liberacion” („kino wolności”), charakteryzującego się dużym zaangażowaniem lewicowym. Film Hora de los hornos to dzieło traktujące o rewolucjach przetaczających się przez świat w 1968 roku. Obraz pokazuje protesty studentów w USA i w Europie zachodniej, a także praską wiosnę – bunt przeciwko dominacji ZSRR w Czechach.
6. Wersja oficjalna (La Historia oficial, 1985, reż. Luis Puenzo)
Wersja oficjalna to poruszający film Luisa Puenzo. Główną bohaterką obrazu jest nauczycielka historii, Alicia Marnet (Norma Aleandro), która zdobywając wiedzę na temat wojskowego przewrotu w Argentynie w 1976 roku, zaczyna podejrzewać, że jej adoptowana córka jest dzieckiem zaginionej wówczas kobiety. Dzieło zdobyło wiele prestiżowych nagród, w tym Złoty Glob i Oscara za najlepszy nieanglojęzyczny film 1986 roku.
7. Camila (1984, reż. Maria Luisa Bemberg)
Camila w reżyserii Marii Luisy Bemberg to nominowany do Oscara film oparty na poruszającej biografii Camilii O’Gorman, argentyńskiej arystokratki. Akcja filmu rozgrywa się w XIX wieku. Obraz przedstawia historię miłości młodej dziewczyny i katolickiego księdza. Para nie zważając na grożące jej surowe restrykcje ucieka na prowincję, gdzie przyjmuje fałszywą tożsamość i podaje się za małżeństwo. Kochankowie prowadzą wspólnie szkołę dla dzieci. Wkrótce zostają jednak zdemaskowani, oskarżeni o świętokradztwo i uwięzieni. Oboje ponoszą najwyższy wymiar kary – wyrokiem jest kara śmierci. Łaska nie zostaje okazana nawet Camili, która w majestacie prawa zostaje stracona w 8. miesiącu ciąży.
8. Moebius (1996, reż. Gustav Mosquera)
Moebius to niezwykły argentyński film science-fiction w reżyserii Gustava Mosquera. Przedstawia antyutopijną wizję Buenos Aires w ponurej przyszłości. Pewnego dnia jeden z pociągów metra w argentyńskiej stolicy ginie w niewyjaśnionych okolicznościach. Śledztwo prowadzone przez młodego inżyniera, Daniela Pratta (Guillermo Angelelli), prowadzi do bardzo niepokojących wniosków.
9. Silvia Prieto (1999, reż. Martin Rejtman)
Sylvia Prieto to film w reżyserii Martina Rejtmana, należący do nurtu argentyńskiego kina ukazującego codzienne problemy ludzi żyjących w dużych miastach. Główną bohaterką obrazu jest młoda kobieta (w tej roli Rosario Blefari), która pewnego dnia poznaje dziewczynę o identycznym imieniu i nazwisku. Znajomość z inną Silvią Prieto na zawsze odmienia jej życie.
10. Boliwia (Bolivia, 2001, reż. Adrian Ceatano)
Boliwia w reżyserii Adriana Caetano ukazuje historię emigranta z Boliwii, który próbuje poprawić byt swojej rodziny, wyjeżdżając do Bueno Aires. Po trudnym okresie starań udaje mu się znaleźć pracę w restauracji. Mężczyzna spotyka się jednak z nieustanną dyskryminacją ze strony klientów. W roli głównej wystąpił Freddy Flores.
11. Proste historie (Historias minimas, 2002, reż. Carlos Sorin)
Proste historie to jeden z najgłośniejszych filmów Carlosa Sorina. Dzieło należy do nurtu kina drogi. Na film składają się trzy różne historie o mieszkańcach małej wioski w Patagonii, którzy wyruszają w podróż, by spełnić swoje małe i duże marzenia: od kariery w show-biznesie po odnalezienie zagubionego psa. W rolach głównych wystąpili Javier Lombardo, Antonio Benedictti i Javiera Bravo. Obraz dostał nagrodę Goyi za najlepszy hiszpańskojęzyczny film w 2004 roku.
12. Bombon. Historia pewnej przyjaźni (El perro, 2004, reż. Carlos Sorin)
Bombon. Historia pewnej przyjaźni to kolejny film Carlosa Sorina. Tytułowy Bombon to pies, którego dostaje w prezencie pewien samotny mechanik samochodowy, Juan Villegas. Przypadkowy dar od nieznajomej kobiety, w zamian za drobą przysługę, okazuje się kluczem do życiowej metamorfozy. Bombon wiele zmieni bowiem w egzystencji skromnego bohatera. Co ciekawe, reżyser zatrudnił w filmie naturszczyków, którzy występują pod własnym imieniem i nazwiskiem.
13. Los muertos (2004, reż. Lisandro Alonso)
Los muertos to dzieło słynnego argentyńskiego reżysera, Lisandro Alonso. Film jest historią Argentino Vargasa, który po odbyciu kary w więzieniu udaje się do oddalonej od cywilizacji dżungli. Dzika, nieokiełznana natura wydaje się idealnym środowiskiem dla zamkniętego w sobie Vargasa, w którym wyraźnie drzemią zwierzęce instynkty. Mężczyznę łączy jednak ze światem zewnętrznym dorosła córka, którą pragnie odwiedzić.
14. Cień (El custodio, 2006, reż. Rodrigo Moreno)
Cień to film Rodrigo Moreno z 2006 roku. Głównym bohaterem dzieła jest były ochroniach wpływowego polityka, Ruben (Julio Chavez), który musi się zmierzyć z psychiczną traumą. Tytułowy cień określa kondycję mężczyzny – Ruben jest bowiem „cieniem’ swojego pracodawcy, ale również cieniem dawnego siebie. Wieloletnia specyficzna praca powoduje, że Ruben zaczyna mieć problemy z własną tożsamością.
15. XXY (2007, reż. Lucia Puenzo)
XXY to głośny film Lucii Puenzo, córki argentyńskiego reżysera Luisa Puenzo. Obraz przedstawia skomplikowaną historię Alexa, nastolatka o nieokreślonej tożsamości płciowej – hermafrodyty. Alex musi zdecydować, kim chce być – kobietą czy mężczyzną. Największym problemem jest jednak inność bohatera, która wzbudza niezdrową ciekawość otoczenia. W roli głównej wystąpiła Ines Efron.
16. Sekret jej oczu (El secreto de sus ojos, 2009, reż. Juan Jose Campanella)
Sekret jej oczu Juana Jose Campanelli to nagrodzony Oscarem thriller. Głównym bohaterem filmu jest były prokurator, który na emeryturze postanawia poświęcić się pisaniu powieści opartych na prowadzonych przez siebie sprawach. W tym celu wraca do niewyjaśnionego śledztwa w sprawie gwałtu i mordu na młodej dziewczynie. Powrót do przeszłości staje się doskonałą okazją do pokazania trudnych losów Argentyny w czasach rządów wojskowej dyktatury. W rolach głównych wystąpili Ricardo Darin i Soledad Villamil.
17. Lwica (Leonera, 2008, reż. Pablo Trapero)
Lwica to przejmujący, nominowany do Oscara, dramat w reżyserii Pabla Trapero. Dzieło opowiada historię oskarżonej o morderstwo Julii (Martina Gusman). Dziewczyna w więzieniu rodzi dziecko i próbuje zapewnić mu godne warunki życia. Musi się jednak zmierzyć z zawikłaną prawdą o przestępstwie, którego nie pamięta, własną matką i tragicznym wyborem – czy synkowi będzie lepiej z nią, czy poza murami więzienia. Film Trapero był nominowany do Złotej Palmy w Cannes.
18. Argentyna, Argentyna (2015, reż. Carlos Saura)
Argentyna, Argentyna to zrealizowany przez hiszpańskiego reżysera, Carlosa Saurę, interesujacy film dokumentalny o narwnej kulturze tego kraju, pokazanej przez pryzmat tańca. W filmie wystąpili znani argentyńscy tancerze, jak Soledad Pastorutti, Lito Vitale, Pedro Aznar czy Lilliana Herrero. Pięknym hołdem dla argentyńskiej egzotyki był już wcześniejsze dzieło Saury – Tango (1998).
19. Dzikie historie (Relatos salvajes, 2014, reż. Damian Szifron)
Dzikie historie to głośny argentyński film Damiana Szifrona nagrodzony wyróżnieniem BAFTA. Na tę czarną komedię składa się kilka niezależnych opowieści o zwyczajnych ludziach, którzy postawieni w trudnych okolicznościach zmieniają się niemal w niebezpieczne bestie. Szifron buduje wyraźną analogię pomiędzy światem dzikich zwierząt a ludzką cywilizacją, skrywającą naturalne instynkty. W filmie wystąpili Ricardo Barin, Oscar Martinez, Leonardo Sbaraglia, Erica Rivas, Rita Cortese czy Julieta Zylberberg.
20. El Clan (2015, reż. Pablo Trapero)
El Clan to kolejny film Pablo Trapero. Opowiada on o argentyńskiej mafii, działającej w latach 80. XX wieku. Na czele przestępczego klanu stoi Arquimedes Puccio (w tej roli Guillermo Francella), który wraz ze swoją rodziną para się przestępstwami, porwaniami i morderstwami. Prawą ręką ojca jest powszechnie lubiany sławny rugbysta, Alejandro (Peter Lanzani).
Udostępnij “Top 20 – filmy argentyńskie” swoim znajomym.
Literatura:
Encyklopedia kina, pod red. T. Lubelskiego, Kraków 2010.
