„The Mack” – wizytówka kina blaxploitation

Tytuł: „The Mack”

Rok produkcji: 1973

Reżyseria: Michael Campus

Obsada: Max Julien, Richard Pryor, Don Gordon, Carol Speed i inni

Blaxploitation to gatunek filmowy powstały na początku lat 70. XX wieku w sferze kina afroamerykańskiego. Niezależne, niskobudżetowe produkcje charakteryzowała duża dawka przemocy, seksu, narkotyków i napięć na gruncie rasowym. Całość obsady i ekipy filmowej składała się głównie z osób afroamerykańskiego pochodzenia. „The Mack” w reżyserii Michaela Campusa to jeden z najbarwniejszych przykładów tej kategorii.

„The Mack” – zarys fabuły

Po pięciu latach spędzonych w więzieniu Goldie wychodzi na wolność. Dzięki lokalnym kontaktom, jakie wcześniej zbudował, zostaje królem sutenerów. Z początku ten kontrowersyjny biznes działa bez zarzutu i przynosi satysfakcjonujące dochody. Sytuacja zmienia się diametralnie, gdy do drzwi Goldiego puka Fatman – lokalny gangster i handlarz narkotyków znany z porywczego charakteru. Dodatkowym problemem, komplikującym działalność głównego bohatera, jest obecność dwóch skorumpowanych policjantów.

Ulica jako przestrzeń do budowania szacunku

Goldie, główny bohater filmu “The Mack”, przez swoją kryminalną przeszłość, nie jest w stanie podjąć legalnego zatrudnienia, a nawet jakby chciał, żaden porządny obywatel nie powierzy mu poważnego stanowiska. „Zawodu” sutenera bohater nie wybiera przypadkowo. Goldie ma bowiem niezwykły talent do manipulowania młodymi, atrakcyjnymi dziewczynami. W tym celu zabiera je do planetarium, porównuje do gwiezdnych konstelacji, nie ubliża im, lecz pieszczotliwie nazywa profesjonalnymi „damami wypoczynku”. Kobiety czują się przy nim bezpiecznie, a co poniektóre nawet zmieniają „opiekunów”, aby grać w jego drużynie.

Ulica w filmie „Michaela Campusa” to siedlisko zła, a Goldie świetnie odnajduje się na jej rewirach. Poza łatwym nawiązywaniem kontaktów z kobietami, główny bohater z taką samą niewymuszoną gracją puentuje werbalne zaczepki śledzących go skorumpowanych policjantów. Jego osiedlowy sznyt, znajomość miejskiego rynsztoku i determinacja w działaniu powodują, że w branży sutenerskiej nie ma sobie równych. Przeciętnemu odbiorcy taka profesja może wydawać się kontrowersyjna, lecz gdy ktoś startuje z poziomu kanału, może co najwyżej dojść do wysokości krawężnika, a Goldie – niczym świetlik w jaskini – rozjaśnia ulice i dochodzi prawie na sam szczyt.

Muzyka Williego Hutcha

Willie Hutch ma na koncie szesnaście albumów. Czwarte wydawnictwo – ścieżka dźwiękowa do omawianego „The Mack” – uchodzi za jego sztandarowy materiał. Muzyka oscyluje w klimatach funku i soulu, charakterystycznych dla kina blaxploitation. Album zawiera dziewięć utworów, z których „I Choose You”, „Slick” i „Brother’s Gonna Work It Out” cieszyły się ogromnym powodzeniem na listach przebojów w tamtym okresie. Wielu raperów, z Dr. Dre, Chief Keefem i Chance the Rapperem na czele, samplowało konkretne piosenki z płyty Hutcha, a efekt finalny kompozycji, jaki udało im się wygenerować, nie odbiegał mocno od oryginalnego źródła. Świadczy to jedynie o tym, że muzyka zawarta na „The Mack” jest ponadczasowa, a wprowadzanie jakichkolwiek zmian melodycznych, nawet na potrzeby nowego utworu, jest bezcelowe.

Fenomen blaxploitation

Początek lat 70. XX wieku to okres przebudzenia wielu mniejszości społecznych. Środowiska feministyczne, LGBT, a zwłaszcza afroamerykańskie zaczęły dochodzić swoich praw. Dla trzeciej z wyszczególnionych zbiorowości kino blaxploitation było najlepszą formą buntu, ponieważ zrzeszało nie tylko osoby z tej samej grupy etnicznej, lecz także Latynosów i Amerykanów. Produkcje takie jak „Sweet Sweetback’s Baadasssss Song” Melvina Van Peeblesa, „Shaft” Gordona Parksa, „Across 110th Street” Barry’ego Sheara, „Superfly” Gordona Parksa Jr., „Trouble Man” Ivana Dixona, „Coffy” Jacka Hilla czy omawiany „The Mack” wywarły ogromny wpływ zarówno na fanów X muzy, jak i przypadkowych odbiorców lubujących się w obskurnych dramatach sensacyjnych. Ponadto krótka sekwencja z filmu Michaela Campusa pojawia się w kultowym „Prawdziwym romansie” z 1993 roku, w reżyserii Tony’ego Scotta.

W 1997 roku Quentin Tarantino zrealizował film „Jackie Brown” będący hołdem dla kina blaxploitation, a tytułową rolę powierzył królowej tego gatunku – Pam Grier. Jej role we wcześniej wspomnianym „Coffy” oraz w „Foxy Brown” i „Friday Foster” uchodzą za kultowe nie tylko wśród afroamerykańskiej społeczności. Podobnie ma się sprawa z Fredem Williamsonem – gwiazdą takich przebojów jak „Czarny Cezar”, „Hell Up in Harlem” czy „Boss Nigger”. W 1996 roku, dzięki ingerencji Roberta Rodrigueza i Quentina Tarantino, mogliśmy podziwiać aktora w filmie „Od zmierzchu do świtu”.

Julien Banks – odtwórca roli tytułowej

Maxwell Julien Banks, który na potrzeby swojej działalności artystycznej przyjął pseudonim Max Julien, znany jest głównie z kreacji w obrazie „The Mack”. Oprócz aktorstwa parał się scenopisarstwem i produkcją filmową. W 1973 roku, spod jego ręki wyszedł jeden ze szlagierów blaxploitation „Cleopatra Jones” z Tamarą Dobson w roli tytułowej. Obraz opowiadał o tajnej agentce do spraw zwalczania przemytu narkotyków.

Max Julien zmarł 1 stycznia 2022 roku, miał 88 lat. Tydzień później odeszła inna ikona kina, wybitny aktor Sidney Poitier. Film z jego udziałem, w którym wciela się w rolę słynnego policjanta Virgila Tibbsa – „W upalną noc” z 1967 roku, w reżyserii Normana Jewisona – uchodzi za prekursora gatunku blaxploitation.

Na swoim debiutanckim albumie „Curtis” z 1970 roku, Curtis Mayfield śpiewał: „My, ludzie, którzy jesteśmy ciemniejsi niż niebieski, to nie czas na segregację”. Zarówno Sidney Poitier, jak i Max Julien mieli pełną świadomość tego, jak duży potencjał drzemał w kinie blaxploitation. Filmy z tego gatunku nie pełniły wyłącznie funkcji rozrywkowej, lecz były przede wszystkim wyraźną formą walki z niesprawiedliwym systemem.

Bibliografia:

Kench S., „What is Blaxploitation – An American Film Movement Explained”, [dostęp: 10 stycznia 2022], studiobinder

Livingstone A., „Weekends are for vinyl: Willie Hutch, Fully Exposed”, [on-line] [dostęp: 10 stycznia 2022], thesnipenews

Brown F., „Max Julien, Star Of The Classic Blaxploitation Film, ‘The Mack’, Dead At 88”, [on-line], [dostęp: 11 stycznia 2022], vibe