Top 30 – bajki i filmy animowane dla dzieci
Bajki dla dzieci to bardzo popularny gatunek filmowy, a wiele reprezentujących go utworów stanowi prawdziwe arcydzieła nagradzane najbardziej prestiżowymi nagrodami. Pierwszą wybitną baśnią filmową była Królewna Śnieżka z 1937 roku, wyprodukowana w wytwórni Walta Disneya. To właśnie bajki Disneya realizowane od lat 30. XX wieku wyznaczyły najważniejszy nurt filmów animowanych dla dzieci. Najczęściej ich fabuła korzysta z wzorców literackich, przedstawiając świat z jasnym podziałem wartości i wyraźnym morałem. W myśl owej nauki, zło zostaje ukarane, a dobro nagrodzone.
Filmy animowane dla dzieci to produkcje, które realizuje się techniką poklatkową, czyli nadaje się nieruchomemu przedmiotowi iluzoryczny ruch, opracowując każdą klatkę osobno. Początkowo bardzo ważną rolę odgrywały tu techniki plastyczne, czyli powstawały bajki rysunkowe. Następnie powstały kolejne rodzaje technologii animacji, czyli przedmiotowa i kombinowana. Technika przedmiotowa, polegająca nie na podmienianiu rysunków, ale na przemieszczaniu przedmiotu, posiada trzy główne odmiany. W zależności od zastosowanego obiektu są to techniki lalkowe, kukiełkowe i wycinankowe. Pod koniec XX wieku zaczęły powstawać animacje komputerowe, zapoczątkowane przez film Toy Story.
Kino uczyniło z bajek dla dzieci pierwszorzędny gatunek filmowy, który przynosi twórcom rozgłos i olbrzymie zyski. Niejednokrotnie posiada on dwa poziomy znaczeń: ten przeznaczony dla najmłodszych oraz inny skierowany do dorosłych widzów.
Bajki i filmy animowane dla dzieci
1. Bambi (1942)
Bambi, animacja Walta Disneya z 1942 roku powstała na podstawie utworu Feliksa Saltena. Bajka opowiada historię małego jelonka, syna Króla Lasu, którego matka zostaje zastrzelona przez myśliwych. Bambi wychowuje się pod opieką ojca i przeżywa wiele przygód ze swoimi przyjaciółmi: królikiem Tuptusiem i skunksem Kwiatkiem. Muzyka z filmowej bajki oraz piosnka Love is a Song w wykonaniu Donalda Novisa zostały nominowane do Oscara. W 2008 roku Bambi znalazł się na trzecim miejscu Listy 10 najlepszych filmów w 10 klasycznych gatunkach filmowych Amerykańskiego Instytutu Filmowego.
2. Kopciuszek (Cinderella, 1950)
Kopciuszek to kolejny film animowany Walta Disneya. Powstał na podstawie niezwykle starej baśni. Jej najbardziej znane opracowania literackie to wersje Charlesa Perraulta i braci Grimm. Opowieść o osieroconej przez matkę dziewczynce, która wychowuje się w domu ojca, macochy oraz dwóch przyrodnich sióstr od pokoleń wzrusza dzieci na całym świecie. Bajka Disneya została nominowana między innymi do Złotych Lwów w Wenecji oraz do Oscara. Zdobyła zaś Złotego Niedźwiedzia w Berlinie w kategorii najlepszy musical.
3. Królewna Śnieżka (Snow White ad Seven Dwarfs, 1937)
Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków to również Disneyowski klasyk z 1937 roku. Była to pierwsza w historii amerykańskiego kina produkcja animowana. Historia o pięknej księżniczce, znienawidzonej i prześladowanej przez złą macochę należy do najbardziej ulubionych przez dzieci baśni. Muzyka z filmu o Śnieżce mieszkającej w domku siedmiu krasnoludków zdobyła nominację do Nagrody Akademii, a sam Walt Disney otrzymał za produkcję honorowego Oscara. Doceniono „wielką filmową innowację” przyznając specjalną nagrodę w formie jednej dużej statuetki siedmiu małych.
4. Wielka podróż Bolka i Lolka (1977)
Wielka podróż Bolka i Lolka to polski film animowany wyreżyserowany przez Władysława Nehrebeckiego i Stanisława Duluza. Film posiada wersję kinową oraz telewizyjną w formie serialu. Wcześniej powstał z kolei serial Zabawy Bolka i Lolka, później zaś Bolek i Lolek wśród górników. Bajka opowiada o przygodach dwóch sympatycznych bohaterów, których pierwowzorami byli synowie Władysława Nehrebeckiego. Imiona chłopców zostały zaczerpnięte z przedwojennego filmu z 1936 roku Bolek i Lolek, gdzie odtwórcą obu ról był Adolf Dymsza. Bolek i Lolek to dziś kultowa polska bajka z czasów PRL-u, która z powodzeniem spodoba się również najmłodszym widzom.
5. Pocahontas (1995)
Pocahontas to bajka animowana wyprodukowana przez wytwórnię Disneya w 1995 roku. Film przedstawia wzruszającą historię miłości pięknej Indianki i angielskiego podróżnika Johna Smitha, który przybywa do Nowego Świata na okręcie gubernatora Ratcliffe’a. Przypadkowe spotkanie bohaterów zamienia się w gorące uczucie, całkowicie odmieniające spojrzenie na świat angielskiego kolonizatora. Historia o Pocahontas została oparta na kanwie biografii autentycznej postaci znanej Indianki żyjącej na przełomie XVI i XVII wieku. Muzyka do filmu oraz piosenka Colors of the Wind w wykonaniu Vanessy Williams zostały nagrodzone Oscarami. Utwór muzyczny z bajki zdobył również Złoty Glob, a jego polską wersję nagrała Edyta Górniak.
6. Król Lew (The Lion King, 1994)
Król Lew z 1994 roku to piękna bajka dla dzieci, która weszła do kanonu najbardziej popularnych animacji. Nagrodzony dwoma Oscarami i trzema Złotymi Globami film przedstawia historię Simby, syna króla zwierząt, który zostaje oskarżony o nieumyślne spowodowanie śmierci ojca. Wyrokiem dla młodego lwa jest wygnanie. Przerażony Simba opuszcza w niesławie swoje plemię, by jako dojrzały i odważny lew zmierzyć się ze swoimi lękami i powrócić do domu. Z filmu animowanego pochodzą niezapomniane piosenki: Can You Feel the Love Tonight, Hakuna Matata czy Circle of Life.
7. Shrek (2001)
Shrek to wielki kinowy przebój, w którym zakochały się zarówno dzieci, jak i dorośli. Opowiada historię sympatycznego ogra, który pewnego dnia z pomocą gadającego osła ratuje uwięzioną w wieży księżniczkę Fionę. Dziewczyna ma zostać żoną złego lorda Farquaada, a Shrek w zamian za swój czyn odzyskuje swój dom na bagnach. W trakcie wspólnej podróży między Fioną a ogrem narodzi się jednak uczucie, które odmieni losy obu postaci. Shrek został nagrodzony Oscarem w kategorii najlepszy pełnometrażowy film animowany oraz dostał statuetkę BAFTA za najlepszy scenariusz adaptowany. Bajka doczekała się równie popularnych kontynuacji: Shrek 2 (2004), Shrek Trzeci (2007) oraz Shrek Forever (2010).
8. Gdzie jest Nemo? (Finding Nemo, 2003)
Gdzie jest Nemo? to niezwykle popularna oscarowa bajka o przygodach małej rybki, która zostaje wyłowiona z rafy koralowej i dostaje się do akwarium pewnego dentysty. Zrozpaczony zaginięciem syna ojciec wyrusza na poszukiwania. Po drodze poznaje przesympatyczną Dory, która cierpi na zanik pamięci krótkotrwałej, co powoduje wiele zabawnych sytuacji. Tymczasem Nemo wkrótce ma dostać się w ręce rozpuszczonej dziewczynki… Bajka doczekała się kilku kolejnych części i zdobyła sympatię widzów na całym świecie.
9. Zakochany kundel (Lady and the Tramp, 1955)
Zakochany kundel to piękna klasyczna bajka Disneya opowiadająca o miłości dwóch zwierząt: pięknej suczki Lady rasy cocker spaniel i bezpańskiego kundla Trampa. Słynący z łobuzerstwa bohater zdobywa serce swojej wybranki, zapraszając ją na romantyczną kolację na tyłach włoskiej restauracji. Scena, w której pyszczki zwierząt spotykają się podczas spożywania tej samej nitki makaronu, przeszła do historii kina. Lady zostaje jednak schwytana przez strasznego hycla, a Tramp musi zrobić wszystko, by ją odzyskać.
10. Piękna i Bestia (Beauty and the Beast, 1991)
Piękna i Bestia to kolejna Disneyowska bajka, która zdobyła uznanie krytyków i widzów. Nagrodzony dwoma Oscarami i trzema Złotymi Globami film animowany opowiada historię pięknej Belli, która podczas poszukiwań zaginionego ojca trafia do zamku księcia zamienionego w potwora. Bestia obiecuje uwolnić mężczyznę, jeśli dziewczyna zgodzi się z nim zamieszkać przez rok. Potwór liczy bowiem na zdjęcie z siebie złego czaru. Warunkiem odzyskania ludzkiej postaci jest bowiem obdarzenie bestii prawdziwą miłością. Oscarową piosenkę do filmu Beauty and the Beast wykonali Celine Dion i Peabo Bryson.
11. Zaplątani (Tangled, 2010)
Zaplątani to świetny film animowany, w którym dzieci i dorośli znajdą solidną porcję dobrego humoru, ale też wzruszeń. Podstawą fabuły stała się baśń o Roszpunce, królewskiej córce, która zostaje zamknięta przez złą czarownicę w wysokiej wieży. Dziewczyna posiada wspaniałe długie włosy, po których wiedźma wspina się do komnaty królewny. W Zaplątanych Roszpunka pewnego dnia poznaje niejakiego Flynna, młodzieńca ściganego przez rozbójników i królewskiego rumaka, który postanawia schronić się przypadkowej wieży. Spotkanie bohaterów staje się początkiem wielu ciekawych perypetii.
12.Toy Story (1995)
Toy Story to przełomowa bajka w dziedzinie filmowych animacji, od której rozpoczęła się produkcja obrazów komputerowych. Oto w krainie zabawek chłopca o imieniu Andy pojawia się nowy nabytek – kosmonauta Buzz. Bohater budzi zarówno podziw jak i zazdrość wśród mieszkańców, zwłaszcza u kowboja Chudego. Toy Story doczekało się kilku kontynuacji. Najnowsza, Toy Story 4, powstała w 2019 roku.
13. Mała Syrenka (The Little Mermaid, 1989)
Mała Syrenka to laureatka dwóch Oscarów i dwóch złotych Globów. Film animowany przedstawia historię syrenki o imieniu Ariel, która pewnego dnia ratuje od śmierci księcia Eryka. Ariel zakochuje się w młodzieńcu, jednak jedynym sposobem na to, żeby zyskała ziemską postać, jest poświęcenie swojego wspaniałego głosu. Disneyowski film powstał na podstawie baśni Hansa Christiana Andersena, choć w przeciwieństwie do pierwowzoru posiada szczęśliwe zakończenie. Amerykańska Akademia Filmowa nagrodziła muzykę oraz piosenkę Under the Sea w wykonaniu Samuela E. Wrighta.
14. Miraculous: Biedronka i Czarny Kot. Film, 2023
Udane przeniesienie kultowego serialu animowanego na wielki ekran. „Miraculous: Biedronka i Czarny Kot. Film” jest międzynarodową produkcją, której akcja rozgrywa się w Paryżu, a główni bohaterowie to para nieco zagubionych nastolatków: Marinette i Adrian. Na co dzień nieśmiała dziewczyna i cierpiący po stracie matki chłopak są zwyczajnymi uczniami. Oboje mają jednak skrywaną przed światem tożsamość: zostali wybrani, by uratować świat przed erupcją chaosu spowodowanego przez Władcę Ciem. Dysponują więc supermocami, których używają, wkładając maski i stroje Biedronki i Czarnego Kota.
„Miraculous” zachwyca piękną grafiką i wspaniałymi zdjęciami Paryża, a para głównych bohaterów szybo podbija serca widzów, szczególnie fanów słynnej serii. Film jednocześnie bawi i uczy, za przygodami dzielnych nastolatków kryje się bowiem wartościowe przesłanie o tym, że dobro ma szansę zwyciężyć tak długo, jak długo będziemy mieli odwagę o nie walczyć.
15. Dzwonnik z Notre Dame (The Hunchback of Notre Dame, 1996)
Dzwonnik z Notre Dame to Disneyowski film animowany, wyprodukowany na podstawie powieści Victora Hugo. Głównym bohaterem opowieści jest Quasimodo, niepełnosprawny dzwonnik z paryskiej katedry Notre Dame. Młody mężczyzna na co dzień żyje w ukryciu, podczas święta błaznów opuszcza jednak wieżę i dołącza do radosnego karnawału. Poznaje wówczas Esmeraldę, piękną Cygankę, którą zaczyna darzyć głębokim uczuciem.
16. Epoka lodowcowa (Ice Age, 2002)
Epoka lodowcowa to bajka, która zdobyła niezwykłą popularność i doczekała się kilku części. Akcja filmu rozgrywa się około 20 000 lat temu, kiedy ziemia przechodzi okres zlodowacenia. Co ciekawe, w opowieści zostało ono spowodowane przypadkiem przez beztroskiego Wiewióra, który próbował ocalić od destrukcji swój orzeszek. Głównymi bohaterami filmu są mamut Manfred (zwany Maniusiem) i leniwiec Sid. Znajdują oni zagubione ludzkie niemowlę i postanawiają oddać je ludziom. Podczas niebezpiecznej wędrówki dołącza do nich jednak tygrys szablozębny Diego, który ma zupełnie inne plany w stosunku do dziecka.
17. Zwierzogród (Zootopia, 2016)
Zwierzogród został nagrodzony Oscarem i Złotym Globem za najlepszy film animowany. Bajka posiada kilka poziomów znaczeń – dlatego podoba się zarówno najmłodszym jak i dorosłym widzom. Główną bohaterką filmu jest królica Judy, której udaje się uniknąć przeznaczonej jej roli sprzedawczyni marchewek i zdobyć upragnioną posadę w policji. Wkrótce okazuje się, że młoda adeptka wymiaru sprawiedliwości musi rozwikłać bardzo skomplikowaną zagadkę kryminalną, a jej pomocnikiem stanie się drobny oszust lis o imieniu Nick Bajer.
18. Hotel Transylwania (2012)
Hotel Transylwania to bajka, która spodoba się wszystkim dzieciom, które lubią opowieści z dreszczykiem. Historia nawiązuje bowiem do powieści Brama Stockera pt. Dracula. Akcja filmu rozgrywa się zatem w Transylwanii, gdzie mieszka wampir Dracula ze swoją córką Mavis. Dziewczynka jest już znudzona monotonnym światem potworów, których całą gamę ma okazję oglądać w prowadzonym przez jej ojca hotelu dla najstraszniejszych monstrów. Pewnego dnia Mavis postanawia poznać interesujący świat ludzi.
19. Ratatuj (Ratatouille, 2007)
Ratatuj to świetna bajka, której zabawna i jednocześnie poruszająca akcja rozgrywa się w Paryżu. Głównym bohaterem filmu jest szczur Remy obdarzony niezwykłym talentem kulinarnym. Pewnego dnia zostaje przygarnięty przez Skinnera, kiepskiego kucharza z francuskiej restauracji. Gdy mężczyzna odkrywa talent swojego zwierzątka, postanawia ukryć go w swojej kucharskiej czapce i zabrać do pracy, gdzie Remy pomoże mu przygotować posiłki dla gości. Eksperyment się udaje i wkrótce restauracja zdobywa ogromną sławę. Pewnego dnia w lokalu pojawia się jednak groźny krytyk kulinarny, który może wszystko zniszczyć. Bajka w kategorii najlepszy film animowany zdobyła aż trzy prestiżowe statuetki: Oscara, Złoty Glob i BAFTA.
20. Jak wytresować smoka (How to Train Your Dragon, 2010)
Jak wytresować smoka to piękna i jednocześnie posiadająca sporą dawkę humoru bajka o niezwykłym chłopcu z wioski wikingów o wdzięcznym imieniu Czkawka. Chłopak ze względu na swoją słabą tężyznę fizyczną zostaje wysłany przez ojca, dumnego wodza plemienia, do szkoły walki ze smokami. Tymczasem Czkawka znajduje w lesie rannego smoka i wkrótce zaprzyjaźnia się ze zwierzęciem, któremu nadaje imię Szczerbatek. Znajomość ta odmieni losy całej wioski i ich stosunku do smoków. Bajka uczy nie tylko tego, że agresja jest gorszym rozwiązaniem niż przyjaźń i wzajemny szacunek, ale też oswaja z innością i ułomnością.
21. Mały Książę (Le Petit Prince, 2015)
Mały Książę to piękny film animowany Marka Osborne’a na podstawie znanej powieści Antoine’a Saint-Exupery’ego. Popularna historia, która weszła do kanonu szkolnych lektur, została opowiedziana ze współczesnej perspektywy. Główną bohaterką bajki jest bowiem mała dziewczynka, wychowywana tylko przez matkę, pracownicę dużej korporacji. Mama stawia córce zbyt duże wymagania i podczas wakacji opracowuje dla niej specjalny plan na naukę. Dziewczynka w wolnym czasie poznaje jednak starszego sąsiada, który opowiada jej historię Małego Księcia. Opowieść całkowicie zmieni relacje bohaterki i jej matki. Mądra francuska animacja została nagrodzona Cezarem.
22. Sing (2016)
Sing to świetna bajka w reżyserii Gartha Jenningsa. Buster Moon to miś koala, który prowadzi własny teatr. Kiedy przedsięwzięcie zaczyna powoli upadać, właściciel postanawia zorganizować konkurs muzyczny mający na celu wyłonienie najpiękniejszego głosu świata. Do teatru ściągają zatem najbardziej oryginalne indywidualności z całego globu, by przedstawić swój talent i osobowość. Występy bohaterów to mieszanina przezabawnych postaci i gagów ze wzruszającą historią w tle. Film zdobył liczne nominacje do prestiżowych nagród, w tym do Złotych Globów.
23. Lego: Przygoda (The Lego Movie, 2014)
Lego: Przygoda to film animowany, który zapoczątkował cykl bajek o przygodach ludzików z popularnej serii klocków. Głównym bohaterem jest Emmet, zwyczajny, niczym nie wyróżniający się mieszkaniec lego-świata, który pewnego dnia podczas pracy na budowie ulega wypadkowi. Zyskuje wówczas kontakt z alternatywną rzeczywistością duchów, gdzie dowiaduje się, że jest wybrańcem mającym ocalić świat przed złym Lordem Biznesem i jego szalonym planem. Film nakręcony w technice 3D zdobył wiele nagród, w tym statuetkę BAFTA.
24. Wielka szóstka (Big Hero 6, 2015)
Wielka szóstka to przebój Disneya z 2015 roku, będący ekranizacją komiksu Marvela. Głównym bohaterem filmu jest Hiro, genialny chłopiec, który przyjaźni się ze swoim olbrzymim robotem Baymaxem. Pewnego dnia odkrywa, że miastu San Frnasyoko grozi zagłada. Bohater organizuje wówczas drużynę superbohaterów, tytułową „wielką szóstkę”, która ma zapobiec katastrofie. Bajka została nagrodzona Oscarem w kategorii najlepszy film animowany.
25. Kraina lodu (Frozen, 2013)
Kraina lodu Disneya stała się kinowym hitem i fenomenem popularności. Opowiada o dwóch siostrach-księżniczkach: Elsie i Annie, które mieszkają w królestwie Arendelle. Gdy cała kraina pogrąża się w lodzie, Anna orientuje się, że to sprawa jej siostry, która dysponuje potężnym, ale trudnym do opanowania darem zamieniania wszystkiego w śnieg. Wyrusza więc w podróż, by odszukać siostrę i ocalić królestwo. Towarzyszą jej zaś Kristoff z reniferem Svenem i zabawny bałwan Olaf. Film został nagrodzony dwoma Oscarami, w tym jeden przyznano za najlepszą piosenkę znaną w Polsce pod tytułem Mam tę moc.
26. Madagaskar (2005)
Madagaskar przedstawia zabawne przygody mieszkańców nowojorskiego zoo: lwa, zebry, hipopotama i żyrafy. Zwierzęta po nieudanej próbie ucieczki zostają wysłane do afrykańskiego ogrodu. Podczas podróży dochodzi jednak do wypadku: statek, którym podróżują bohaterowie przewraca się, a rozbitkowie trafiają na tajemniczą wyspę. Wkrótce okazuje się, że rządzi nią ekscentryczny król Julian, władca lemurów. Z filmu pochodzi popularna piosenka Wyginam śmiało ciało.
27. Koralina i tajemnicze drzwi (Coraline, 2009)
Koralina to efektowna animacja Henry’ego Selicka na podstawie książki Neila Gaimana. Mała dziewczynka pewnego dnia znajduje w swoim domu sekretne drzwi, które prowadzą do alternatywnego świata. Zamieszkują w nim inni rodzice, a Koralina ulega ich namowom i postanawia sprawdzić, jak będzie się jej żyło w odmiennej rzeczywistości. Wkrótce okazuje się jednak, że nowi opiekunowie nie mają zamiaru nigdy wypuścić dziewczynki, a jej prawdziwi rodzice znajdują się w poważnym niebezpieczeństwie. Film ze względu na poważną tematykę i atmosferę wzmożonego napięcia przeznaczony jest raczej dla starszych dzieci i młodzieży.
28. Książę Egiptu (The Prince of Egypt, 1998)
Książę Egiptu to bajka opowiadająca historię biblijnego Mojżesza, żydowskiego dziecka wychowanego przez córkę faraona. Chłopiec dorasta na królewskim dworze, a jego najbliższym przyjacielem zostaje przyszły władca Egiptu. Gdy jednak Mojżesz poznaje prawdę o swojej tożsamości, zaczyna rozmyślać nad własnym przeznaczeniem. Wkrótce sam Bóg powierza mu misję wyprowadzenia Żydów z Egiptu. Muzykę do filmu animowanego stworzył Hans Zimmer, a piosenka When You Believe została nagrodzona Oscarem.
29. Stalowy gigant (The Iron Giant, 1999)
Stalowy gigant to bardzo mądra animacja oparta na powieści Teda Hughesa. Głównym bohaterem bajki jest chłopiec, który pewnego dnia odkrywa, że z morza nieopodal jego domu wyłonił się olbrzymi robot. Żelazny gigant spadł z nieba, a bohaterowi udaje się z nim zaprzyjaźnić. Są to jednak czasy zimnej wojny i nietypowy przybysz szybko wzbudza zainteresowanie rządowych agentów.
30. Kot w butach. Ostatnie życzenie (2022)
Kot w butach. Ostatnie życzenie to naprawdę udany sequel produkcji z 2011 roku o przygodach tyleż dzielnego, co uwielbiającego się przechwalać tytułowego bohatera. W najnowszej części będzie się musiał zmierzyć z nie lada przeciwnikiem: własnym strachem. Okaże się bowiem, że swoim brawurowym postępowaniem słynny kot doprowadził do utraty ośmiu z dziewięciu swoich żyć. Co zrobić z ostatnią szansą, jaka mu została? Czy udać się na spokojną emeryturę w zacisznym miejscu, czy też wręcz przeciwnie używać szczęścia, ile się da?
Na te pytania będzie musiał sobie odpowiedzieć słynny łowca przygód, zwłaszcza, że na horyzoncie rysuje się szansa zdobycia gwiazdy spełniającej najskrytsze życzenia. Oczywiście kot w butach nie jest jedynym pretendentem do jej odnalezienia. W niebezpieczną podróż wyruszą również inni śmiałkowie na czele z niebezpiecznym Jackiem Plackiem. Kot w butach. Ostatnie życzenie to pełna emocjonujących zwrotów akcji animacja, która z pewnością przypadnie do gustu zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Dla tych drugich twórcy, jak zwykle, przygotowali wiele soczystych smaczków. Historię kota można bowiem odczytywać jako portret współczesnego neurotyka walczącego z atakami paniki, który dzięki terapii stopniowo pokonuje wewnętrzne lęki.
