Deborah Kerr – brytyjska dama w Hollywood

Deborah Kerr w filmie Król i ja, 1956 r.

Laureatka honorowego Oscara za całokształt twórczości i aż sześciokrotnie nominowana do tej nagrody Deborah Kerr była jedną z największych gwiazd lat 50. i 60. XX wieku, która wniosła do amerykańskiego kina brytyjską elegancję i powściągliwość. Fabryka Snów nie urzekła jednak tej utalentowanej aktorki dramatycznej na długo i sprowokowała ją do powrotu w rodzinne strony. Co się wydarzyło?

Szkockie wrzosowiska. Dorastanie i sukcesy aktorskie Debory Kerr w ojczyźnie Szekspira

Deborah Kerr przyszła na świat 30 września 1921 roku w szkockim Glasgow jako córka weterana I wojny światowej, kpt. Arthura Charlesa Kerra Trimmera, i jego żony, Kathleen Rose. Była spokojną, nieśmiałą dziewczynką, a swoje dzieciństwo określała jako samotne. „Mieszkaliśmy na wsi i moim jedynym towarzyszem zabaw w domu był o 4 lata młodszy brat, Edmund” – zwierzała się gwiazda.

Kerr rozpoczęła swoją przygodę ze sztuką w wieku 5 lat od nauki baletu, lecz niedługo później odnalazła przyjemność we wcielaniu się dla zabawy w role innych osób. U szczytu sławy mawiała: „Uwielbiam nie być sobą. Nie jestem zbyt dobra w byciu sobą. Dlatego tak bardzo uwielbiam grać”. W 1937 roku trafiła do szkoły aktorskiej w angielskim Bristolu zarządzanej przez jej ciotkę, Phyllis Smale, a także zadebiutowała na deskach teatru w niemej sztuce „Harlequin and Columbine”.

Deborah Kerr – Czarny narcyz

Pierwszym filmem Debory Kerr był brytyjski dramat wojenny „Blackout” (reż. Michael Powell, 1940), lecz sceny z jej udziałem wycięto. O wiele więcej szczęścia aktorka miała występując w dramacie społecznym o przedstawicielach klasy robotniczej „Love on the Dole” (reż. John Baxter, 1941), dzięki któremu krytyka opisywała ją jako „śliczną i bardzo obiecującą”. Kolejny duży sukces gwiazda odniosła za sprawą romansu „Zupełnie obcy” (reż. Alexander Korda, 1945), lecz przełomowym projektem z brytyjskiego okresu kariery Kerr okazał się „Czarny narcyz” (reż. Michael Powell, Emeric Pressburger, 1947) doceniony przez Amerykańską Akademię Filmową. „Czarny narcyz” to interesujący dramat psychologiczny z elementami horroru, w którym artystka zagrała młodą zakonnicę sprawującą pieczę nad nową szkołą i szpitalem w Himalajach, jednak egzotyka tego miejsca sprawia, że siostrom trudno utrzymać na wodzy ich skrywane żądze.

Deborah Kerr i hollywoodzka kariera: angielska Róża w rozkwicie

Po międzynarodowym sukcesie „Czarnego narcyza”, studio MGM upatrzyło sobie Deborę Kerr na swoją nową gwiazdę. Brytyjka szybko zaczęła odnosić sukcesy w Hollywood. Już w 1950 roku otrzymała swoją pierwszą nominację do Oscara za pierwszoplanową rolę w filmie „Edward, mój syn” (reż. George Cukor, 1949), gdzie wystąpiła u boku Spencera Tracy’ego. W początkowych latach kariery za oceanem Kerr pojawiła się również jako aktorka drugoplanowa w filmach historycznych „Quo vadis” (reż. Mervyn LeRoy, 1951) i „Juliusz Cezar” (reż. Joseph L. Mankiewicz, 1953). Specjaliści od castingu wiedzieli, co robią – jej posągowa uroda i niewymuszona dystynkcja wpisywały się w taki repertuar perfekcyjnie.

Niedługo potem przyszła kolej na obraz, który zaskarbił Brytyjce status ikony. Był nim dramat wojenny o ataku Japończyków na Pearl Harbor „Stąd do wieczności” (reż. Fred Zinnemann, 1953) na podstawie bestsellerowej powieści Jamesa Jonesa. Do legendy przeszła scena z udziałem Debory Kerr i Burta Lancastera, w której fala morska „otula” kochanków całujących się na piaszczystej plaży. Gwieździe nie spodobało się, że to ujęcie o charakterze erotycznym przysłoniło jej pozostałe osiągnięcia w dziedzinie sztuki filmowej. „Chyba nikt nie sądził, że potrafię grać, dopóki nie założyłam kostiumu kąpielowego” – narzekała.

Deborah Kerr- Quo vadis

Istotnie w dorobku Debory Kerr odnajdziemy pozycje, które świadczą o bardzo szerokim wachlarzu jej umiejętności aktorskich. Do najważniejszych z tych filmów należą: musical „Król i ja” (reż. Walter Lang, 1956) z partnerującym jej Yulem Brynnerem, melodramat „Niezapomniany romans” (reż. Leo McCarey, 1957) z Carym Grantem, western „Przybysze o zmierzchu” (reż. Fred Zinnemann, 1960) z Robertem Mitchumem, horror „W kleszczach lęku” (reż. Jack Clayton, 1961) na podstawie prozy Henry’ego Jamesa oraz dramat psychologiczny „Noc Iguany” (reż. John Huston, 1964) będący ekranizacją sztuki Tennessee’ego Williamsa.

Gdzie są kwiaty z tamtych lat? Pożegnanie Debory Kerr z Hollywood i jej ostatnie lata

Kiedy w latach 60. w Stanach Zjednoczonych doszło do obyczajowej rewolucji i, co za tym idzie, upadku kodeksu Haysa, w gwieździe „Stąd do wieczności” coś pękło. Sceny nagości i przemocy, które odtąd regularnie pojawiały się na ekranach kin, odstręczały artystkę. Nie było to Hollywood, do którego przybyła pod koniec lat 40. i w którym odnosiła największe sukcesy. U kresu szalonej dekady Deborah Kerr bez żalu porzuciła Fabrykę Snów. Wróciła do Wielkiej Brytanii i poświęciła się pracy w teatrze i telewizji.

Kerr była jednocześnie gwiazdą i antygwiazdą. W pełnym blichtru i sztucznych póz Hollywood stroniła od jego rozrywek i udzielania wywiadów na tematy pozazawodowe. Odmawiała również napisania swojej autobiografii: „One [książki autobiograficzne] są wszystkie takie same. Od pucybuta-do-milionera albo spałam-z-tym-i-z-tym. A niech mnie, jeśli miałabym o tym opowiadać!”.

Stąd do wieczności

Brytyjka wychodziła za mąż dwa razy: w roku 1945 i 1960. Jej pierwszym wybrankiem był pilot RAF-u i producent filmowy, Tony Bartley (rozwód w 1959 r.), któremu urodziła dwie córeczki. Drugim – pisarz i scenarzysta, Peter Viertel, przy którym trwała aż do swojej śmierci.

Deborah Kerr odeszła 16 października 2007 roku w angielskiej wiosce Botesdale w wyniku postępującej choroby Parkinsona. Miała 86 lat. W zbiorowej świadomości pozostaje namiętną kochanką Burta Lancastera na hawajskiej plaży, stylową damą, Angielską Różą…

Literatura:

Capua Michelangelo, “Deborah Kerr: A Biography”, McFarland & Co, Jefferson, NC 2010.