Dziecięce gwiazdy filmowe – krótka historia dziecka w kinie
![Aktorzy dziecięcy - Shirley Temple](https://oldcamera.pl/wp-content/uploads/2016/05/shirley-temple-300x290.jpg)
Shirley Temple w filmie Glad Rags to Riches
Shirley Temple, Jackie Coogan, Macaulay Culkin czy Natalie Portman – to nazwiska należące do plejady dziecięcych gwiazd filmowych. Rola dziecka w kinie zmieniała się na przestrzeni czasu, by z zabawnego „ozdobnika” stać się autonomicznym bohaterem filmu.
Dzieci były obecne na wielkim ekranie od samego początku jego istnienia, wystarczy wspomnieć choćby Śniadanie dziecka z 1895 roku. Nie od razu jednak dziecko stało się autonomicznym bohaterem filmowej narracji. W pierwszych utworach traktowano je raczej jako swoistą atrakcję, która czyniła dzieło bardziej zabawnym. Dziecięcy aktorzy pojawiali się zatem głównie w rolach komediowych skonstruowanych w taki sposób, aby wyeksponować komizm wynikający z imitowania przez dzieci zasad świata dorosłych.
Shirley Temple i Jackie Coogan
![Motyw dziecka w filmie - Shirley Temple](https://oldcamera.pl/wp-content/uploads/2016/05/mala-ksiezniczka-film-1939-300x225.jpg)
Shirley Temple w Małej księżniczce, 1939 r.
W gwiazdorskim stylu pojawiła się na ekranie niezapomniana Shirley Temple. Jako czterolatka wystąpiła w The Baby Burlesques, gdzie naśladowała wielkie gwiazdy filmowe. Wielkim sukcesem małej aktorki okazał się zaś film Rewolucja śmiechu (1934), w którym wykonała popisowy taniec. Potem przyszły dzieła bijące rekordy popularności, do których zalicza się szczególnie filmy Mały pułkownik, Nasze słoneczko czy Złotowłosy brzdąc. O wadze „Shirleyki” świadczy choćby fakt, że za swoje role otrzymała specjalnego Oscara.
Historia kina zapamiętała również chłopięcego aktora – Jackie Coogana, który po raz pierwszy wystąpił w filmie już jako półtoraroczny brzdąc. Najsłynniejszą rolą aktora była ta w filmie Charliego Chaplina pt. Brzdąc z 1921 roku. Zagrał tu bezdomne dziecko, które jest pomocnikiem ubogiego szklarza. Razem tworzą wzruszający, a zarazem niezwykle zabawny duet: chłopiec wybija szyby tylko po to, żeby Charlie mógł je potem wstawić za odpowiednią opłatą. Po tym wyczynie Jackie Coogan zagrał między innymi Oliviera Twista czy Małego Robinsona Cruzoe.
![Dziecięce gwiazdy filmowe - Jackie Coogan](https://oldcamera.pl/wp-content/uploads/2016/05/jackie-coogan-222x300.jpg)
Jackie Coogan w filmie Brzdąc, 1921 r.
Dziecko jako autonomiczny aktor
Film na serio zainteresował się dziecięcym światem dopiero w połowie XX wieku. Wtedy powstały takie dzieła, jak np. Czerwony balonik A. Lamorisse’a (1956), Sierioża G. Danieli i I. Tałankina czy Hugo i Józefina G. Gredego (1967). Jednocześnie dziecko stało się świadomym aktorem, który potrafi odtworzyć na ekranie czasem bardzo skomplikowane emocje i przeżycia, jak np. żałoba po śmierci rodziców czy trauma doświadczenia przemocy. Przykładem takich dzieł są Ponette J. Doillona (1998) czy Synalek Josepha Rubena (1993).
Ponette to historia o czteroletniej dziewczynce, która w wypadku samochodowym traci matkę. Ojciec i jego najbliższa rodzina próbują pomóc bohaterce w uporaniu się ze śmiercią, ale dziecko nie przyjmuje tego faktu do wiadomości. Mała mocno wierzy w to, że matka wróci wbrew zapewnieniom dorosłych. Victoire Thivisol została nagrodzona za rolę Ponette w Wenecji w 1966 roku.
![Dziecięcy aktorzy - Natalie Portman](https://oldcamera.pl/wp-content/uploads/2016/05/leon-zawodowiec-300x193.jpg)
Natalie Portman w filmie Leon zawodowiec
W filmie Synalek wystąpił z kolei Macaulay Culkin, znany z popularnej dylogii Kevin sam w domu. Do dzieł, w których dziecko i jego gra aktorska odgrywają istotną rolę, należą również np. Leon zawodowiec z Natalie Portman, Szósty zmysł, A.I. Sztuczna inteligencja z Haleyem Joelem Osmentem lub Człowiek w ogniu z Dakotą Fanning.
Jako dziecko karierę zaczął również Christian Bale. W wieku czternastu lat został zaangażowany przez Stevena Spielberga do słynnego filmu Imperium słońca (1987). Zagrał tam Jima Grahama, syna arystokratycznej brytyjskiej rodziny, który podczas II wojny światowej zostaje umieszczony w obozie dla internowanych w Szanghaju.
Literatura:
Encyklopedia kina, pod red. T. Lubelskiego, Kraków 2010.