Top 30 – filmy dla kobiet i o kobietach
Te opowieści o kobietach dostarczają widzom całą gamę emocji: od wzruszenia, przez sprzeciw wobec okrutnego losu po motywację do zmiany swojego życia. Oto nasz wybór najlepszych filmów dla kobiet.
Filmy dla kobiet to kategoria nieostra i intuicyjna, która nie stanowi osobnego gatunku, jednak dominującym wyróżnikiem tego typu kina jest to, że jego modelowego odbiorcę stanowią właśnie kobiety. Oczywiście nie oznacza to, że mężczyźni nie zrozumieją tego kina, ale statystycznie sięgają po nie rzadziej. Można tu wyróżnić wiele odmian, które jednocześnie determinują określone cechy filmów kobiecych. Z jednej strony należy tu szeroko rozumiane kino kobiet, a więc tworzone przez reżyserki. Wiele badań filmoznawczych wskazuje, że filmy te posiadają pewne charakterystyczne atrybuty, jak np. większa empatyczność czy rozbudowana psychologia postaci.
Z drugiej strony wśród filmów „dla kobiet” można wymienić filmy „o kobietach”, czyli takie, które w centrum fabuły umieszczają właśnie żeńskie postaci. Są to zatem np. filmy biograficzne o wielkich heroinach – władczyniach, sławnych kochankach, ale też pisarkach, sportsmenkach czy malarkach. Oczywiście należą tu również filmy o „zwyczajnych” kobietach – zarówno oparte na faktach, jak i traktujące o postaciach fikcyjnych.
Być może jednak najistotniejszy wyróżnik filmów dla kobiet stanowi koncentracja na tematach bliskich żeńskiej publiczności. Do takich należą zaś samorealizacja kobiet w obliczu wszechobecnego seksizmu, relacje miłosne, macierzyństwo, walka ze stereotypami płciowymi czy radzenie sobie z przemijaniem młodości i urody.
Warto podkreślić, że badania przeprowadzone w 2014 roku przez Uniwersytet w San Diego wykazały, że spośród 100 najbardziej kasowych amerykańskich filmów wspomnianego roku, zaledwie w 12 głównymi postaciami były kobiety (!). Co więcej, okazuje się, zarówno w produkcjach hollywoodzkich, jak i w kinie europejskim, jedynie 30% bohaterek filmowych w ogóle wypowiada jakąś kwestię. Filmy o kobietach i dla kobiet to zatem wciąż dziedzina, w której jest wiele do zrobienia…
Filmy dla kobiet i o kobietach
1. Małe kobietki (Little Women, 2019)
Małe kobietki w reżyserii Grety Gerwig to najnowsza, nagrodzona Oscarem za najlepsze kostiumy, ekranizacja słynnej powieści Louisy May Alcott. Chociaż książka powstała w XIX wieku, jej bohaterki wciąż zachowują zadziwiającą atrakcyjność dla współczesnych odbiorców, a zwłaszcza odbiorczyń. Historia czterech dorastających sióstr mieszkających z matką na południu Ameryki w czasie wojny secesyjnej to uniwersalna opowieść o trudach kobiecego dojrzewania, zmaganiach ze stereotypowym postrzeganiem płci i marzeniach o świetlanej przyszłości. To również film o wyzwaniach macierzyństwa, a świetną kreację matki, pani Marmee March, stworzyła tu LaurDern. W rolach głównych wystąpiły: Saoirse Ronan (jako Joan), Emma Watson (jako Meg), Florence Pugh (Amy), Eliza (Beth) i Timothee Chalamet (Laurence). Wcześniej powieść była przenoszona na wielki ekran siedmiokrotnie, a wśród tych filmów warto wspomnieć adaptację Gillian Armstrong z 1994 roku, gdzie wystąpiły takie sławy, jak Winona Ryder, Christian Bale i Susan Sarandon.
2. Rozważna i romantyczna (Sense and Sensibility, 1995)
Rozważna i romantyczna Anga Lee to jedna z najlepszych ekranizacji prozy Jane Austen. Historia dwóch sióstr Dashwood: Elinor (Emma Thompson) i Marianne (Kate Winslet) oraz ich miłosnych perypetii jest jednocześnie okazją do pokazania obyczajowości Anglii przełomu XVIII i XIX wieku, a zwłaszcza społecznej pozycji kobiet. Romans, analiza kobiecych relacji, dyskretny humor, refleksja nad kulturowymi przemianami – to wszystko można odnaleźć w filmie, który z powodzeniem nadaje się na kilkukrotny seans.
3. Zakochana Jane (Becoming Jane, 2007)
Film Juliana Jarrolda Zakochana Jane to świetna propozycja dla wszystkich miłośniczek prozy panny Austen. Fabuła obrazu koncentruje się wokół mniej znanego epizodu z biografii wielkiej pisarki, kiedy to jako młoda osoba obdarzyła miłością pewnego przystojnego Irlandczyka. Relacja okazała się poważna i wiele zmieniła w osobistych losach kobiety. W Jane Austen wcieliła się Anne Hathaway. W roli jej wybranka, Toma Lefroy’a, wystąpił James McAvoy.
4. Fortepian (The Piano, 1993)
Wspaniały film Jane Campion Fortepian to klasyka kina kobiecego. Akcja dzieła rozgrywa się w XIX wieku w Nowej Zelandii. Obraz przedstawia poruszającą historię Ady McGrath (Holly Hunter), która wraz z kilkuletnią córką Florą (Anna Paquin) przybywa na odludną wyspę, by poślubić wybranego przez jej ojca mężczyznę. Kobieta nie mówi od szóstego roku życia, a jej najwięszą pasją jest gra na ukochanym fortepianie. Na miejscu okazuje się jednak, że mąż (w tej roli Sam Neill) sprzedaje instrument niejakiemu Harveyowi (George Baines). Wkrótce Ada zawiera z Harveyem osobliwą umowę, która ma jej pomóc odzyskać fortepian. Przepiękną muzykę do filmu napisał Michael Nyman. Fortepian nagrodzono trzema Oscarami w kategoriach: najlepsza aktorka pierwszoplanowa, najlepsza aktorka drugoplanowa i najlepszy scenariusz oryginalny.
5. Służące (The Help, 2011)
Służące Tate’a Taylora to świetny film o kobietach, który wzbudza całą gamę emocji: wzrusza, bawi i skłania do refleksji. Akcja obrazu rozgrywa się w amerykańskim stanie Mississipi lat 60., w czasach segregacji rasowej. Skeeter (Emma Stone) to młoda dziewczyna, która marzy, by zostać pisarką. Gdy przyjeżdża do swojego rodzinnego domu na wakacje, wpada na pomysł opisania historii miejscowych czarnoskórych służących. Jej projekt początkowo wzbudza nieufność wśród potencjalnych bohaterek książki, jednak z czasem kobiety zmieniają zdanie. Przedstawione przez nie opowieści wywracają do góry nogami istniejący porządek. Świetna kreacja czarnoskórej Minny została nagrodzona Oscarem i Złotym Globem.
6. Tańcząc w ciemnościach (Dancer in the Dark, 2000)
Tańcząc w ciemnościach to niezwykle poruszający film Larsa von Triera. Obraz stanowi odmianę musicalu, jednak o iście melodramatycznej fabule. Główną bohaterką filmu jest samotna matka, Selma (w tej roli islandzka wokalistka Bjork), która cierpi na nieuleczalną chorobę oczu – stopniowo traci wzrok. By uchronić syna od podobnego losu i nazbierać pieniądze na jego operację, ciężko pracuje fizycznie w fabryce. Zarówno reżyser, jak i odtwórczyni głównej roli zostali nagrodzeni w Cannes Złotą Palmą. Piosenka I’ve Seen It All zdobyła zaś nominację do Oscara.
7. Godziny (The Hours, 2002)
Film Stephena Daldry’ego Godziny to inspirowana prozą Virginii Woolf piękna, niemal poetycka opowieść rozgrywająca się na kilku poziomach czasowych. Bohaterki dzieła borykają się z problemami odwiecznie wpisanymi w kobiecy los, jak relacje małżeńskie, macierzyństwo i próba spełnienia poza ścisłym kręgiem rodziny. Szczególną funkcję w filmie odgrywa portret samej Virginii Woolf, w którą wspaniale wcieliła się Nicole Kidman, wyróżniona za tę rolę Oscarem. Świetne kreacje stworzyły również Meryl Streep i Julianne Moore.
8. Elizabeth (1998)
Film Elizabeth w reżyserii Shekhara Kapura to monumentalny portret wielkiej kobiety, która przechodzi długą, bolesną i pełną wyrzeczeń drogę, by zdobyć absolutną władzę w swoim państwie. Elżbieta Tudor, córka słynnego Henryka VIII i Anny Boleyn musi się wykazać nie lada sprytem, inteligencją, ale również bezwzględnością, żeby wygrać polityczną grę o tron. W postać słynnej władczyni wcieliła się Cate Blanchett, która u tego samego reżysera niemal dekadę później ponownie zagrała angielską królową-dziewicę w filmie Elizabeth: Złoty Wiek (2007).
9. Osiem kobiet (8 Femmes, 2002)
Słynne dzieło Francoisa Ozona Osiem kobiet to oryginalny musical oparty na wzorcu klasycznego kryminału. Suzon (Virginie Ledoyen) przyjeżdża do rodzinnego domu na Święta Bożego Narodzenia. Na miejscu okazuje się, że jej ojciec został zamordowany. Podejrzane w tej sprawie to osiem kobiet powiązanych z denatem. Każda z nich ukrywa jakąś tajemnicę. Zaczyna się dochodzenie. Film zdobył Srebrnego Niedźwiedzia na Festiwalu w Berlinie w kategorii najlepszy zespół aktorski, na który oprócz wspomnianej aktorki składały się takie nazwiska, jak Catherine Deneuve, Danielle Darrieux, Emmanuelle Beart, Fanny Ardant, Firmine Richard, Isabelle Huppert i Ludivine Sagnier.
10. Sufrażystka (Suffragette, 2015)
Sufrażystka to film, który w sposób szczególny jest adresowany do kobiet, ponieważ opowiada o tym, jak wielka przepaść dzieli pozycję kobiety w XIX i obecnym stuleciu. To nie tylko historia sufrażystek – pierwszego ruchu odważnych przedstawicielek słabszej płci walczących o równouprawnienie, to również przejmujący obraz zwyczajnych kobiet, szeregowych pracownic przemysłowego świata bezlitośnie wykorzystywanych, lekceważonych i zdegradowanych przez patriarchalny porządek. W roli głównej wystąpiła Carey Mulligan. Wcieliła się w postać kochającej matki i żony pracującej w ciężkich i upokarzających warunkach w pralni. Bohaterka pewnego dnia przypadkowo styka się z coraz bardziej popularnym ruchem, pod wpływem którego zaczyna zastanawiać się nad własnym losem i przyszłością. Inne dobre kreacje stworzyły Helena Bonham Carter i Meryl Streep.
11. Zelda (1993)
Zelda Pata O’Connora z 1993 roku to historia jednej z najbardziej fascynujących artystek i osobowości związanych z feminizmem, Zeldy Fitzgerald, żony Francisa Scota, słynnego amerykańskiego pisarza, autora powieści Wielki Gatsby. Film przedstawia historię burzliwego związku tej pary. W rolach głównych wystąpili Natasha Richardson i Timothy Hutton. Warto również obejrzeć inną, serialową opowieść o legendarnym małżeństwie – Z: początki wszystkiego, realizowany w latach 2015 – 2017, gdzie w Zeldę wcieliła się Christina Ricci.
12. Portret damy (The Portrait of a Lady, 1996)
To kolejna pozycja Jane Campion w tym zestawieniu. Akcja filmu rozgrywa się w XIX wieku. Portret damy przedstawia losy młodej Isabel Archer (Nicole Kidman), dziewczyny o nowoczesnych poglądach, marzącej o własnej, niezależnej drodze życiowej. Bohaterka odrzuca oświadczyny kilku statecznych kawalerów, by w końcu wpaść w sidła toksycznego związku z Gilbertem Osmondem (w tej roli John Malkovich). Portret damy to już klasyczny film tak zwanego kina kobiet.
13. Sztuka kochania. Historia Michaliny Wisłockiej (2017)
Sztuka kochania, wielki hit polskiego kina ostatnich lat, to również historia o kobiecie, znanej Polce. Postać Michaliny Wisłockiej, legendy polskiej seksuologii, została świetnie wykreowana przez Magdalenę Boczarską. W filmie splatają się osobiste losy lekarki z jej wieloletnimi badaniami nad życiem intymnym par. Te ostatnie zaowocowały słynną książką, od której zaczerpnięto tytuł obrazu.
14. Tess (1979)
Film Romana Polańskiego Tess został oparty na powieści Tessa d’Urberville. Historia kobiety czystej autorstwa Thomasa Hardy’ego. Ekranizacja polskiego reżysera to bardzo udane przedsięwzięcie. Melodramatyczne dzieje dziewiętnastowiecznej Tess przeniesione na ekran otwierają się na współczesne konteksty. Tess to uboga dziewczyna, która wykorzystana przez zamożnego szlachcica ponosi konsekwencje samotnego macierzyństwa i związanego z tym społecznego napiętnowania. W roli Tess wystąpiła młodziutka Nastassja Kinski, która w swoim debiucie zaprezentowała niespotykany magnetyzm i urok.
15. Portret kobiety w ogniu (Portarait de la jeune fille en feu, 2019)
Film francuskiej reżyserki, Celine Sciamma opowiada o kobiecości uwięzionej w ciasnych ramach kulturowej konwencji. Bohaterkami tej opowieści są dwie kobiety żyjące w XVIII wieku. Jedna z nich to młoda arystokratka, Heloiza (Adele Haenel), która wkrótce, wbrew własnej woli ma poślubić wybranego przez jej rodzinę mężczyznę. Druga z kobiet, Marianna (Noemie Merlant) to zdolna malarka mająca wykonać portret przyszłej panny młodej. Relacja pomiędzy kobietami odsłoni najbardziej skrywane sekrety obu bohaterek.
16. Niczego nie żałuję – Edith Piaf (2007)
Niczego nie żałuję Oliviera Dahana to ambitny portret jednej z najsłynniejszych pieśniarek wszech czasów – Edith Piaf. Nagrodzone dwoma Oscarami dzieło przedstawia biografię znanej osobowości, jej trudną drogę na szczyt, nałogi, toksyczne związki, skrajną biedę i wielkie bogactwo. W filmie można usłyszeć oryginalne przeboje artystki, ponieważ to dzieło nie tylko o samej Piaf, ale również o miłości do muzyki. W rolę wielkiej pieśniarki wcieliła się Marion Cotillard.
17. Granice miłości (The Burning Plane, 2008)
Film Guillermo Arriagi Granice miłości przedstawia historie rozgrywające się w dwóch planach czasowych, które w kluczowym momencie się zazębiają. Gina (Kim Basinger) próbuje przezwyciężyć traumę po okaleczeniu ciała przez mastektomię. Lekarstwem na jej ból okazuje się romans z żonatym mężczyzną. Z kolei Sylvia (Charlize Theron) walczy z trudną przeszłością, próbując znaleźć ukojenie w ramionach przypadkowych kochanków. Wkrótce okaże się, że kobiety mają ze sobą wiele wspólnego. Warto wspomnieć, że Jennifer Lawrence dostała za rolę w Granicach miłości nagrodę w Wenecji w kategorii najlepszy debiut aktorski.
18. Pretty Woman (1990)
Pretty Woman to film, który stał się już częścią popkultury. „Współczesna baśń o Kopciuszku”, jak zwykle określa się tę romantyczną komedię, opowiada o pięknej prostytutce Vivian (Julia Roberts) przypadkowo nawiązującej głębszą relację z jednym ze swoich klientów. Edward (Richard Gere) to bajecznie bogaty mężczyzna, który może zaoferować swojej partnerce wszystko, czego zapragnie. Czy jednak dostatnie życie i ekskluzywne zakupy wystarczą Vivian do szczęścia? Film Garry’ego Marshalla podbił serca publiczności, a zjawiskowa Julia Roberts została odznaczona za swoją kreację Złotym Globem.
19. Dzika droga (Wild, 2014)
Dzika droga to bardzo dobra ekranizacja głośnej autobiografii Cheryl Strayed. Główna bohaterka (w tej roli Reese Witherspon) ma za sobą kilka traumatycznych przejść. Jej małżeństwo się rozpada, musi uporać się ze śmiercią matki oraz uzależnieniem od narkotyków. Pewnego dnia postanawia wyruszyć w samotną wyprawę szlakiem Pacific Crest Trail. Ta podróż zmieni wszystko. Film wyreżyserowany przez Jeana-Marca Vallee zdobył duże uznanie widzów i krytyki.
20. Dziennik Bridget Jones (Bridget Jones’s Diary, 2001)
Ta brytyjska komedia romantyczna to już klasyka kina kobiecego. Perypetie dzielnej Bridget Jones, atrakcyjnej singielki, która próbuje ułożyć sobie życie osobiste, mogą poprawić humor nawet po najbardziej nieudanym dniu. Film Sharon Maguire powstał na podstawie bestsellerowej powieści Helen Fielding. Rolę główną brawurowo zagrała Renee Zellweger, a dwóch potencjalnych kandydatów na jej partnerów wykreowali Colin Firth (jako Mark Darcy) i Hugh Grant (Daniel Cleaver).
21. Niewierna (Unfaithful, 2002)
W tym filmie Diane Lane wzniosła się na szczyty swoich zdolności aktorskich. Niewierna w reżyserii Adriana Lyne to trzymający w napięciu thriller, który opowiada o pewnej przykładnej małżonce, Connie Summer. Któregoś dnia kobieta poznaje przystojnego młodego Francuza Paula (Olivier Martinez). Niebawem zostają namiętnymi kochankami, jednak nie mają pojęcia, że o ich romansie dowiaduje się mąż Connie, Edward (Richard Gere).
22. Czego pragną kobiety (What Women Want, 2000)
Czego pragną kobiety to film, jakiego nie może zabraknąć w zestawieniu kina dla kobiet i kobietach. Co prawda, głównym bohaterem hitu Nancy Meyers jest mężczyzna, Nick, ale za to wciela się w niego przystojny Mel Gibson, a poza tym to facet, który po przypadkowym porażeniu prądem zyskuje wyjątkową zdolność: słyszy myśli kobiet. Szczególnie zależy mu zaś, żeby dowiedzieć się, czego pragnie atrakcyjna Darcy (Helen Hunt), zgarniająca mu sprzed nosa zasłużony awans.
23.Daleka północ (North Country, 2005)
Daleka północ to film oparty na faktach. Opowiada historię dzielnej kobiety, pracownicy kopalni na północy USA, samotnej matki, która próbuje walczyć z dyskryminacją płciową i molestowaniem w pracy. Wbrew naciskom całej lokalności bohaterka postanawia skierować sprawę do sądu. W roli Josey Aimes wystąpiła Charlize Theron, która w pełni stanęła na wysokości zadania.
24. Pod słońcem Toskanii (Under the Tuscan Sun, 2003)
Film Audrey Wells Pod słońcem Toskanii to przyjemna, poprawiająca humor opowiastka o pewnej amerykańskiej pisarce, Frances (Diane Lane), która po rozwodzie przeprowadza się do Włoch, gdzie zamierza zbudować swoje życie na nowo. Kupuje okazały dom w Toskanii i postanawia go wyremontować, wynajmując ekipę dumnych ze swojej kultury Polaków. W jej życiu pojawiają się nowi przyjaciele, a także przystojny Włoch Marcello (Raoul Bova).
25. Wszystko o Ewie (All About Eve, 1950)
Wszystko o Ewie to świetny film Josepha Mankiewicza z fenomenalną kreacją Bette Davis. Wciela się ona w postać Margo Channing, sławnej aktorki teatralnej. Pewnego dnia w garderobie Margo pojawia się młoda, nieśmiała wielbicielka, Ewa Harrington (Anne Baxter), która tak ujmuje artystkę, że wkrótce zostaje jej osobistą asystentką. Aktorka nie przypuszcza jednak, że dziewczyna może nie mieć dobrych zamiarów… Dzieło Mankiewicza, choć nieco surowe w ocenie kobiecości, do dziś trzyma w napięciu i zachwyca.
26. Za wszelką cenę (Million Dollar Baby, 2004)
Film Clinta Eastwooda Za wszelką cenę to jeden z najlepszych dramatów w dorobku reżysera, a jednocześnie wspaniałe dzieło o odważnej kobiecie poświęcającej wszystko, by nadać swojemu życiu sens. Nie bez powodu obraz został nagrodzony czterema Oscarami. Maggie (w tej roli świetna Hilary Swank) pragnie zostać zawodową bokserką, mimo że ma trzydzieści lat i najlepszy czas na uprawianie tego sportu już minął. Nie poddaje się jednak. By opłacić usługi dobrego trenera Frankiego Dunna (Clint Eastwood), pracuje jako kelnerka i nie dojada, odkładając każdy zarobiony grosz. Wkrótce ma stanąć na ringu. Za wszelką cenę to niesłychanie emocjonalna historia zmagania się z życiem w nawet najbardziej niesprzyjających okolicznościach.
27. Smażone zielone pomidory (Fried Green Tomatoes, 1991)
Film Jona Avneta Smażone zielone pomidory to ekranizacja powieści amerykańskiej pisarki Fannie Flagg. Evelyn (Kathy Bates) przy okazji odwiedzin swojej krewnej w domu spokojnej starości poznaje Ninny (Jessica Tandy). Staruszka opowiada jej historię dwóch przyjaciółek. Wraz z kobietą cofamy się do lat 30. XX wieku, kiedy do Idgie wraz z Ruth (Mary-Louise Parker) wspólnie przeżywają wzloty i upadki. Smażone zielone pomidory to niezwykle ciepły, motywujący do dobrego myślenia film, który może poprawić humor każdej kobiecie.
28. Żony ze Stepford (The Stepford Wives, 2004)
Żony ze Stepford to zabawna na wpół fantastyczna historyjka o wcieleniu w życie szalonego marzenia wielu mężczyzn: stworzeniu świata, w którym wszystkie kobiety są szczęśliwymi, zawsze gotowymi do spełniania męskich zachcianek gospodyniami domowymi. Stepford to miasteczko hołdujące tradycyjnym wartościom. Reklamuje się jako istny raj dla par, dlatego trafiają tu ludzie przeżywający kryzysy w związkach. Po kilku tygodniach pobytu kobiety zmieniają się w uśmiechnięte, piekące ciasta, gotujące żony, a ich mężowie mogą poświęcić się ulubionym rozrywkom bez zbędnego zrzędzenia drugiej połowy. Jak dochodzi do tej przemiany? To już słodko-gorzka tajemnica mieszkańców. W rolach głównych wystąpiły tu Nicole Kidman, Bette Midler i Glenn Close.
29. Gorący temat (Bombshell,2019)
Bombshell to jeden z głośniejszych filmów ostatnich lat. Jego bohaterkami są kobiety – pracownice amerykańskiej stacji Fox News, które postanawiają przełamać zmowę milczenia w sprawie molestowania dziennikarek przez twórcę sieci informacyjnej – Rogera Ailesa (John Lithgow). W rolach głównych wystąpiły Charlize Theron, Nicole Kidman i Margot Robbie. Film zdobył Oscara w kategorii najlepsza charakteryzacja i fryzury.
30. Thelma i Louise (1991)
Film Ridleya Scotta Thelma i Louise to świetny przykład kina kobiecego. Głównymi bohaterkami opowieści są dwie przyjaciółki, tytułowe Thelma (Gina Davis) i Louise (Susan Sarandon). Jedna z nich to nieco znudzona domową rutyną gospodyni, druga przemęczona pracą kelnerka. Obie postanawiają zrobić sobie szalony wypad w góry. Kobiety nawet nie podejrzewają, co przyniesie ta podróż. Scenariusz filmu autorstwa Callie Khouri nagrodzono Oscarem.
Udostępnij “Top 30 – filmy dla kobiet i o kobietach” swoim znajomym.
Literatura:
Ewelina Wejber-Wąsiewicz, Filmy kobiet. Zmiany, zwroty i „szklany sufit” w kinematografii polskiej przed i po 1989 roku, “Sztuka i Dokumentacja” 2015, nr 13.
